Γιατί δεν πρέπει να δίνεις υπερβολική σημασία στις σκέψεις σου
Όλοι μας έχουμε μια επικριτική φωνή μέσα στο κεφάλι μας. Θυμάσαι εκείνη τη φωνούλα μέσα σου, που από καιρό σε καιρό σε «διαβεβαιώνει» φωνάζοντας ή ίσως ψιθυρίζοντάς σου: «Δεν είσαι αρκετά καλή», «Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ», «Κανείς δεν σε αγαπάει», «Είσαι κακός γονιός» κτλ; Η φωνή αυτή ονομάζεται «εσωτερική/ος κριτική/κριτής» ή αλλιώς σαμποτέρ. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι μια αρνητική σκέψη ή η «φωνή» που έχουν στο κεφάλι τους είναι απλά μια ακριβής αντανάκλαση του τρόπου που τα πράγματα είναι στην πραγματικότητα. Είναι έτσι όμως;
Οι σημαντικές "φωνές" της ζωής μας
Όπως οι άνθρωποι μεγαλώνουν, «κουβαλούν» τις φωνές των σημαντικών ανθρώπων της ζωής τους. Οι φωνές αυτές δεν είναι απαραίτητο να είναι οι γονείς, αφού μπορεί να υπάρχουν και άλλα πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του καθενός: παππούδες, αδέλφια, δάσκαλοι, φίλοι, συμμαθητές. Μπορεί για παράδειγμα να κριτικάρουμε τον εαυτό μας όπως έκαναν και εκείνοι ή να αποκαλούμε τον εαυτό μας με ανάλογα επίθετα που μας αποκαλούσαν εκείνοι. Η αλληλεπίδραση με τον κόσμο και τους άλλους ανθρώπους και οι εμπειρίες μας από την παιδική ηλικία έως σήμερα, οδηγούν σε συγκεκριμένες αντιλήψεις/συμπεράσματα, τις πεποιθήσεις. Έτσι η αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας εξαρτάται από τις πεποιθήσεις μας.
Οι πεποιθήσεις μας είναι ερμηνείες και όχι δεδομένα
Είναι δηλαδή σκέψεις που νομίζουμε ότι ισχύουν. Οι πεποιθήσεις είναι υποθέσεις που κάνουμε για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας, υποθέσεις στις οποίες πιστεύουμε κι έτσι τις καθιστούμε πραγματικότητα μας. Το πρόβλημα λοιπόν δεν έγκειται στις επικριτικές σκέψεις μας και τον εσωτερικό κριτή αλλά στο τι επιλέγουμε να πιστέψουμε. Πως λοιπόν θα μπορούσες σήμερα κιόλας να αλλάξεις αυτά που πιστεύεις και να σταματήσεις όλη αυτή την αρνητική αυτοκριτική που δημιουργείται από τον εσωτερικό κριτή και αυτή την ενοχλητική φωνή μέσα στο κεφάλι σου;
Πώς να σταματήσεις την αρνητική αυτοκριτική
Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση/συνειδητοποίηση αυτής της φωνής και των αρνητικών σκέψεων που δημιουργεί.
Δοκίμασε να κάνεις την ακόλουθη άσκηση: Ξεκίνησε καταγράφοντας με μολύβι και χαρτί κάποιες από τις αρνητικές σκέψεις σου όταν ακούς αυτή τη φωνή. Τόλμησε να τις αμφισβητήσεις μία προς μία. Ρώτα τον εαυτό σου «ανταποκρίνεται όντως στην πραγματικότητα αυτή η σκέψη;»
Θα ήταν διασκεδαστικό, να ζωγραφίσεις ένα σκίτσο του εσωτερικού σου σαμποτέρ και να του δώσεις φωνή και κάποιο όνομα. Με τον τρόπο αυτό μπορείς να εξωτερικεύσεις πιο εύκολα τις σκέψεις σου και να συνειδητοποιήσεις ότι δεν προέρχεται πια από εσένα.
‘Έπειτα παρατήρησε το σκίτσο που ζωγράφισες. Τι χαρακτηριστικά έχει; Μοιάζει με κάποιον/α που γνωρίζεις; Θα μπορούσε να είναι ο διευθυντής του σχολείου σου, ένας γονιός, ή κάποιος φίλος; Παρατήρησε σε ποιες περιπτώσεις αυτός ο χαρακτήρας έρχεται στο κεφάλι σου. Πόσο συχνά συμβαίνει αυτό; Ποιο είναι το ερέθισμα; Τι στόχο έχει; Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά; Πως σε κάνει να νιώθεις; Ποιος/ποια θα ήσουν ή πως θα ένιωθες αν τώρα εξαφανιζόταν; Κατέγραψε τις απαντήσεις σου και αναρωτήσου πως θα χρησιμοποιήσεις όλη αυτή την πληροφορία που μόλις έλαβες. Ποια δράση θα αναλάβεις;
Τέλος, αν θέλεις μπορείς να μεταβάλλεις τη φωνή του σαμποτέρ σου με μια πολύ απλή τεχνική. Απλά όταν ακούς αυτή τη φωνή χαμήλωσε νοητικά την ένταση της, κάνε τη πιο ήπια και σαν να ακούγεται από πολύ μακρύτερα. Πως νιώθεις τώρα;
Να θυμάσαι...
Η αντίληψη είναι το στοιχείο εκείνο που δίνει τις αποχρώσεις στην οποιαδήποτε κατάσταση. Το προς ποιο συμπέρασμα ή κατεύθυνση στρέφεται η παρατήρηση και η αντίληψη είναι θέμα επιλογής.