Πως επηρεάζουν τα social media την ψυχική μας υγεία;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει όλο και πιο κοινά με περίπου 3,6 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως και ο αριθμός αυτός προβλέπεται να αυξηθεί σε περίπου 4,5 δισεκατομμύρια έως το 2025.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν social media  όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram, ωθώντας τους ειδικούς ψυχικής υγείας να διερευνήσουν εάν η τεράστια δημοτικότητα των κοινωνικών μέσων παίζει ρόλο στην κατάθλιψη.

Παρόλο που η χρήση των social media έχει  αλλάξει ριζικά τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ μας, οι επιστήμονες εξακολουθούν να ερευνούν πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, ειδικά την ψυχική υγεία, τις συμπεριφορές μας και τις διαπροσωπικές  μας σχέσεις.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν είναι ευχάριστες.

Μελέτες έχουν συνδέσει τη χρήση των κοινωνικών μέσων με την κατάθλιψη, το άγχος, τη χαμηλότερη ποιότητα ύπνου, τη χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, την απροσεξία και την υπερκινητικότητα - συχνά σε εφήβους και ενήλικες. Και η λίστα συνεχίζεται!

Αν και οι μελέτες αυτές  έχουν σχεδόν εξ ολοκλήρου παρατηρητικό ή συσχετιστικό χαρακτήρα, που σημαίνει ότι δεν αποδεικνύουν εάν η μία προκαλεί την άλλη.

Ένα κοινό επιχείρημα κατά της θεωρίας ότι τα social media έχουν αρνητικές επιπτώσεις και  κάνουν τα άτομα πιο καταθλιπτικά και μοναχικά είναι απλά ότι ίσως οι  πιο καταθλιπτικοί και μοναχικοί άνθρωποι  έχουν την τάση να χρησιμοποιούν τα social medfia ως τρόπο προσέγγισης.

 Τελικά, τα social media προκαλούν κατάθλιψη και πώς επηρεάζουν την ζωή μας;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν προκαλούν άμεσα κατάθλιψη, αλλά μπορούν να διευκολύνουν τις συνήθειες που οδηγούν σε αυτή. Όταν για παράδειγμα  ασχολείστε με τα social media συνέχεια , μένετε μέχρι αργά το βράδυ και απασχολείτε με αυτά διαρκώς το μυαλό σας, είναι εύκολο  να σας αποσπούν την προσοχή και να αγνοείτε τις υποχρεώσεις σας.

Νέες μελέτες  καταλήγουν  στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της χρήσης των social media  και των αρνητικών επιπτώσεων στην ευημερία και την ψυχολογία, κυρίως κατάθλιψη και μοναξιά.

"Τα κοινωνικά μέσα που συμβάλλουν σε αυτά τα πράγματα - και εκτός από αυτά - συμβάλλουν επίσης στην κατάθλιψη", λέει η Lea Lis, ψυχίατρος με πιστοποίηση συμβούλου με κλινική πρακτική στο Southampton της Νέας Υόρκης.

Σε μια μεγάλη καναδική μελέτη του 2019 για μαθητές της πρώτης γυμνασίου, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι για κάθε ώρα που αφιερώνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα καταθλιπτικά συμπτώματα - όπως το να αισθάνεσαι μόνος, λυπημένος και απελπισμένος - όλα αυξήθηκαν σημαντικά.

Και ενώ η μελέτη δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι τα social media  προκάλεσαν κατάθλιψη, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χρήση των κοινωνικών μέσων πρέπει να ρυθμιστεί για να την αποτρέψει ή να τη μειώσει.

Εδώ είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους οι ερευνητές και οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι τα κοινωνικά μέσα και η κατάθλιψη σχετίζονται τόσο στενά.

Γιατί τα κοινωνικά μέσα μπορούν να συμβάλουν στην κατάθλιψη

Ενώ όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα social media δεν προκαλούν άμεσα κατάθλιψη, τροφοδοτούν συναισθήματα και δραστηριότητες που μπορούν. Από το "scroll doom" έως την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, εύκολα  μπορούν να ενεργοποιήσουν τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Συναισθήματα απομόνωσης: Τα social media  μπορούν να βοηθήσουν στην καλλιέργεια μιας αίσθησης κοινότητας και να οδηγήσουν σε καινούριες φιλίες, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει το FOMO(fear of missing out) γνωστό και ως «φόβος της απώλειας».

"Βλέπετε ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι μαζί, κάτι που μπορεί να ενισχύσει τα συναισθήματα της μοναξιάς, του φθόνου, του αισθήματος του « είσαι στη απέξω»  και της αποξένωσης", λέει ο Gail Saltz, αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής στη Σχολή Ιατρικής Weill-Cornell του Νοσοκομείου Πρεσβυτέρια της Νέας Υόρκης.

Doomscrolling: Είναι η πράξη κατά την οποία οι άνθρωποι καταναλώνουν μια μεγάλη  ποσότητα αρνητικών διαδικτυακών ειδήσεων, είναι η συνήθεια να συνεχίζεις να διαβάζεις τις ειδήσεις στο Διαδίκτυο, ακόμη και αν είναι καταθλιπτικές, λυπημένες  ή απογοητευτικές .Υπάρχει αυτή η ιδέα που οι άνθρωποι τείνουν να έχουν, αν γνωρίζουν τα πάντα, μπορούν να ελέγχουν τι συμβαίνει. Δυστυχώς, αυτή η πεποίθηση τροφοδοτεί συχνά το ατελείωτο scrolling στο Twitter ή στο Facebook, συσσωρεύοντας κάθε είδους πληροφόρηση. Το Doomscrolling μπορεί να μειώσει περαιτέρω την άποψή σας για τον κόσμο.

Στέρηση ύπνου: Το να ξοδεύετε χρόνο στα social media  απαιτεί να είστε ξύπνιοι, πιθανώς παραπάνω  από ό, τι θα ήθελε το σώμα σας. Μια μελέτη του 2019 εξέτασε τις επιπτώσεις της χρήσης των κοινωνικών μέσων στον ύπνο για εφήβους ηλικίας 13 έως 15 ετών. Τα άτομα που πέρασαν περισσότερες από πέντε ώρες την ημέρα στα κοινωνικά μέσα είχαν 70% περισσότερες πιθανότητες να κοιμηθούν μετά τις 11 μ.μ. τις σχολικές νύχτες και πιθανότατα να έχετε πρόβλημα στον ύπνο για καιρό.

Cyberbullying - Εκφοβισμός στον κυβερνοχώρο: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν επίσης προκαλέσει εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο, όπου οι εκφοβιστές μπορούν να στείλουν προσβολές και απειλές πίσω από ανώνυμα ονόματα χρηστών που καθιστούν δύσκολη τη λογοδοσία τους.

Συγκρίνοντας τον εαυτό σας με τους άλλους: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διευκολύνουν επίσης τη σύγκριση της ζωής σας με τις ζωές των άλλων. "Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας οδηγούν να πιστέψουμε ότι όλοι ζουν σε έναν ιδανικό  κόσμο από ό,τι στην πραγματικότητα", λέει η  Lea Lis.

Μια μελέτη του 2018 υποστηρίζει αυτούς τους ισχυρισμούς, καθώς οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μαθητές που συγκρίνονταν μέσα από  τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αναζητούσαν θετικά σχόλια από τους συνομηλίκους τους είχαν πιο καταθλιπτικά συμπτώματα από εκείνους που δεν το έκαναν. Αυτό ήταν πιο συνηθισμένο μεταξύ των γυναικών φοιτητών και εκείνων που θεωρούσαν τους εαυτούς τους  λιγότερο δημοφιλείς.

Η πλέον πανταχού παρούσα χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της digital technology  δημιούργησε έναν κόσμο στον οποίο μπορούμε να κοιτάξουμε μέσα στη δική μας κρυστάλλινη σφαίρα για να δούμε τι κάνουν οι φίλοι μας σχεδόν οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό.

Πώς να ελαχιστοποιήσετε τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και να μειώσετε τη χρήση των Social Media

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να συμβάλουν σε καταθλιπτικά συμπτώματα, αλλά αυτές οι τέσσερις συμβουλές μπορούν να σας βοηθήσουν να σκρολάρετε  λιγότερο και να αισθανθείτε καλύτερα για το χρόνο που ξοδεύετε στο διαδίκτυο.

Απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις. Δοκιμάστε να θέσετε σε σίγαση τις ειδοποιήσεις για όλες τις εφαρμογές - συμπεριλαμβανομένων των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των κειμένων. Χωρίς αυτές τις συνεχείς υπενθυμίσεις, μπορεί να μπορείτε να περιορίσετε τον χρόνο που αφιερώνετε στα σόσιαλ μίντια.

Ορίστε χρονικά όρια. Ο ορισμός ενός ορίου σχετικά με τη συχνότητα χρήσης των εφαρμογών κοινωνικών μέσων θα προκαλέσει την εμφάνιση μιας ειδοποίησης όταν έχετε περάσει το χρονικό διάστημα που σας έχει δοθεί. Η τήρηση αυτών των ορίων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του χρόνου που περνάτε μπροστά στην οθόνη

Να είστε επιλεκτικοί. Αντί να συνδέεστε  με όλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Saltz συνιστά να εστιάσετε σε μερικές ισχυρές σχέσεις. Στη συνέχεια, ορίστε ώρες για να αλληλεπιδράσετε με αυτούς τους φίλους πρόσωπο με πρόσωπο, εκτός ψηφιακών περιορισμών.

Χρησιμοποιήστε προσεκτικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναζητήστε θετικές πλατφόρμες και αλληλεπιδράσεις, όπως εφαρμογές διαλογισμού ή συνομιλία με έναν φίλο και αφιερώστε λιγότερο χρόνο ακολουθώντας άτομα που συγκρίνετε συνεχώς με τους εαυτούς σας, όπως διασημότητες ή μοντέλα.

Η χρήση των μέσων  κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να βλάψει την ψυχική σας υγεία, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται  πολύ συχνά μέσα στη μέρα σας.

Ο καθορισμός ορίων και η τήρηση κανόνων που εσείς επιβάλλετε στον εαυτό σας,  μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση αυτών των αποτελεσμάτων.