Πως θα καταλάβειs αν το παιδί σου έχει διατροφική διαταραχή ΑFRID

Είναι το παιδί σου ιδιότροπο ή επιλεκτικό με το φαγητό; Θέλει να τρώει όλο τα ίδια και τα ίδια ή ακόμα χειρότερα μόνο ένα φαγητό; Είναι αδύνατον να το πείσεις να δοκιμάσει νέες τροφές ή κάτι τόσο συνηθισμένο όπως ένα πορτοκάλι;

Όλες αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι συνηθισμένες για κάποια παιδιά, όμως, στην πραγματικότητα μπορεί να συνδέονται με διατροφική διαταραχή στις οποίες έχει παρατηρηθεί αύξηση, εξηγεί η Δρ. Μαρία Τσιάκα, Ιδρύτρια και Διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών, ψυχολόγος -οικογενειακή θεραπεύτρια και πιο συγκεκριμένα την  Αποφευκτική Περιοριστική Πρόσληψη Τροφής  (ARFID) που είναι η πιο συχνή διατροφική διαταραχή στα παιδιά μαζί με την Νευρική Aνορεξία. Ρωτήσαμε την ειδικό τις εξής ερωτήσεις που θα σε βοηθήσουν αν είσαι γονιός να καταλάβεις αν το παιδί σου έχει ARFID:

Τι είναι το ARFID;

H Aποφευκτική Περιοριστική Πρόσληψη Τροφής (Avoidant Restrictive Food Intake Disorder , ARFID) είναι μια νέα διατροφική διαταραχή που μαστίζει 4% των παιδιών νηπιακής , προσχολικής και σχολικής ηλικίας αλλά και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας καθώς έχει σημειωθεί γενικότερα αύξηση των διατροφικών διαταραχών λόγω της πανδημίας.

Τα συμπτώματα της νόσου αφορούν τρεις βασικούς άξονες που συσχετίζονται:

Με χαμηλό ενδιαφέρον για φαγητό, έλλειψη όρεξης  και απόλαυσης  καθώς συχνά το γεύμα βιώνεται ως κάτι βασανιστικό

Με αισθητηριακή ευαισθησία και αποφυγή ή περιορισμό τροφών με βάση την εμφάνιση (συσκευασία) της τροφής , την γεύση, την όψη, την υφή( μαλακά -κριτσανιστά) και το χρώμα

Με μια ασφαλή γκάμα 10-30 τροφών που επαναλαμβάνεται συνεχώς καθώς με αυτό τον τρόπο το παιδί διασφαλίζει  ότι δεν θα πνιγεί και δεν θα νιώσει  αηδία μέχρι εμετού ή πονόκοιλο.

Φυσικά υπάρχουν και άλλα κρυφά συμπτώματα μιας διατροφικής διαταραχής που πιθανόν να υποβόσκει ή να ξεκινάει να εγκατασταθεί.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα του ARFID

Δυσκολία να αναγνωρίσει το παιδί το αίσθημα πείνας και κορεσμού καθώς ύστερα από λίγες μπουκιές και φυσικά δυσκολεύεται να φάει περισσότερο.

Χρειάζεται πολύ χρόνο κατά την διάρκεια των γευμάτων( συνήθως πάνω από 45 λεπτά), όπου συχνά καταναλώνει και νερό σε κάθε μπουκιά  και αποσπάται μονίμως από κάτι άλλο.

Μπορεί να χάσει και γεύματα ειδικά όταν ασχολείται με κάτι άλλο.

Εκδηλώνει ευαισθησία  στην οσμή, υφή, γεύση η θερμοκρασία των τροφών. 

Λειτουργεί επιλεκτικά σε σχέση με την τροφή. Επαναλαμβάνοντας  συνεχώς τα σχεδόν ίδια γεύματα.

Δεν δείχνει καμία επιθυμία να δοκιμάσει κάτι καινούριο.

Αντιδρά  αρνητικά σε κάθε παρότρυνση για δοκιμή.

Αντιδρά συνήθως με άγχος, απέχθεια, θυμό στην εισαγωγή κάποια νέας τροφής στο τραπέζι. Αυτό πολύ συχνά οδηγεί το παιδί να τρώει σχεδόν  «το δικό του» γεύμα που  συνήθως είναι διαφορετικό με αυτό της οικογένειας.

Καταναλώνει τροφές συγκεκριμένου χρώματος όπως λευκό, μπεζ  χρυσαφί, κίτρινο (πρωτίστως πατάτες και ψωμί, κοτομπουκιές,γάλα και γλυκά, ιδίως σοκολάτα).

Αποφεύγει  και αποκλείει τα λαχανικά, φρούτα, όσπρια, πρωτεΐνη όπως  τυρί, κρέας από την διατροφή του.

Επιλέγει  και καταναλώνει μόνο συγκεκριμένες μάρκες τροφών και αμέσως αντιλαμβάνεται όταν το προϊόν είναι άλλης μάρκας.

Δυσκολεύεται και αποφεύγει βόλτες και εξόδους την οικογένεια και φίλους  που συνδέονται με γεύμα, όπως πάρτι παιδικά, εστιατόρια. Και η οικογένεια λόγου αυτό αποφεύγει συστηματικά τις εξόδους καθώς το άγχος και το στρες του παιδιού αυξάνεται κατακόρυφα με την θεά των τροφών.

Νιώθει συχνά άγχος κατά την διάρκεια του γεύματος, μασάει αργά, κόβοντας σε μικρές μπουκιές. Αποφεύγει τις τροφές που είναι συνθέτες, γεμιστές ή έχουν σάλτσα (εκτός από πίτσα μαργαρίτα , όπου συχνά αφαιρούν το τυρί)

Μειώνεται το  σωματικό του βάρους  ή παραμένει σταθερό σε νήπια και παιδιά.

Τι επιπτώσεις έχει;

Είναι σαφές ότι η συμπτωματολογία του ARFID καθώς και η χρονιότητα της έχει επιπτώσεις στη σωματική και ψυχοκοινωνική εξέλιξη αλλά και υγεία του παιδιού και εφήβου. Λόγω του αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας δηλ. όταν δεν καλύπτονται σε επάρκεια οι ενεργειακές του ανάγκες , αναπόφευκτα το παιδί χάνει βάρος ή δεν παίρνει το αναμενόμενο, επηρεάζοντας και επιβραδύνοντας το ρυθμό ανάπτυξης του ύψους. Συνεπώς η υγεία των παιδιών κινδυνεύει άμεσα λόγω της υποθερψίας. Επίσης επηρεάζεται και η γενικότερη ευεξία του παιδιού.

Ο γονιός που θα αντιληφθεί ή συνειδητοποιήσει ότι το παιδί του πιθανόν πάσχει από τη συγκεκριμένη διατροφική διαταραχή, (διάβασε περισσότερα για τη νέα μορφή οικογενειακής θεραπείας FBT για τις διατροφικές διαταραχές που εφαρμόζεται και στη Ελλάδα), θα πρέπει να επισκεφτεί έναν ειδικό στις διατροφικές οδηγίες για να του δοθούν οδηγίες στο πως να βοηθήσει το παιδί να την ξεπεράσει καθώς κινδυνεύει να οδηγήσει σε χρόνιο πρόβλημα ή εξέλιξη άλλου είδους διατροφικής διαταραχής.