«Πήρα κόκκινα γυαλιά…» Πώς να ξεπεράσεις την άσπρη-μαύρη σκέψη;
Πολλές φορές οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν ανησυχητικές σκέψεις οι οποίες πυροδοτούν το άγχος, τον φόβο, την ανησυχία. Μια κατηγορία τέτοιων σκέψεων είναι και η διπολική σκέψη ή αλλιώς όπως μεταφορικά μπορούμε να αναφέρουμε η σκέψη «άσπρο μαύρο».
Τι είναι η σκέψη “άσπρο – μαύρο”
Αποτελεί μια κατηγορία σκέψης όπου η θεώρηση των πραγμάτων γίνεται με απόλυτους όρους που συμπεριλαμβάνουν πάντα έναν από τους δύο ακραίους πόλους μιας κατάστασης (άσπρο ή μαύρο). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αγνooύνται οι ενδιάμεσες διαβαθμίσεις και οι συμβιβαστικές εναλλακτικές σκέψεις. Είναι μια τάση να βλέπεις τον κόσμο μέσα από τα άσπρα ή μαύρα γυαλιά σου. Να τα βλέπεις δηλαδή όλα και να τα κρίνεις είτε «καλά» είτε «κακά», «όμορφα» ή «άσχημα», «εύκολα» ή «δύσκολα», «λυπημένα» ή «χαρούμενα». Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν αναγνωρίζεις τις άλλες αποχρώσεις της ζωής σου.
Πως σε επηρεάζει;
Η άσπρo-μαύρο σκέψη επηρεάζει μόνο αρνητικά τη ζωή σου. Είναι μια νοοτροπία εντελώς περιοριστική και μη λειτουργική διότι η ζωή δεν μπορεί να μπει σε κατηγορίες όσο και να προσπαθείς ή θέλεις. Η συγκεκριμένη οπτική μπορεί να σε οδηγήσει να ενεργείς με άκαμπτο και αυτοκαταστροφικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα μπορεί να σε επηρεάσει ως εξής:
Αυξάνει το άγχος
Από τη στιγμή που «πρέπει» να είναι όλα έτσι όπως τα έχεις φανταστεί, έχεις περισσότερο άγχος για όσα δεν γίνονται έτσι όπως θέλεις. Ταυτόχρονα καλείσαι να διαχειριστείς τις ματαιώσεις και τις απογοητεύσεις σου. Ο τρόπος σκέψης «άσπρο-μαύρο» δεν σε αφήνει να αφεθείς στις προοπτικές που ανοίγονται μπροστά σου. Κι όμως αρκετές φορές η ζωή μας δίνει και άλλες επιλογές, πέρα από αυτές τις δύο που έχουμε στο μυαλό μας, οι οποίες φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα.
Περιορίζει τις επιλογές σου
Όταν τα βλέπεις όλα «άσπρα» ή «μαύρα», δεν λαμβάνεις υπόψη όλους τους εναλλακτικούς τρόπους που υπάρχουν για την αντιμετώπιση ενός ζητήματος, οι οποίοι πιθανότατα να είναι και πιο αποτελεσματικοί. Επίσης βρίσκεσαι ανάμεσα σε δύο επιλογές, ενώ μια τρίτη θα μπορούσε να είναι πιο βοηθητική.
Μειώνει τη συνεργασία
Μέσα από τον διπολικό τρόπο σκέψης, δεν απογοητεύεις μόνο τον εαυτό σου αλλά και τους ανθρώπους γύρω σου. Από τη στιγμή που βλέπεις τον κόσμο σε στενά και αυστηρά όρια, δυσκολεύεσαι να συνεργαστείς και να βρεις κοινά σημεία αναφοράς με τους άλλους ανθρώπους. Όταν βλέπεις μόνο τον ασπρο μαυρο τρόπο σκέψης, αγνοείς τα άλλα χρώματα της ζωής και αυτό το γεγονός σε κάνει ανένδοτο, ισχυρογνώμων και λιγότερο ευπροσάρμοστο.
Πως αντιμετωπίζεται;
1. Όταν επηρεάζεσαι από τον διπολικό τρόπο σκέψης, σκέψου τα παρακάτω:
2. Μια κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με περισσότερους από έναν τρόπους.
3. Ένα πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί με περισσότερους από έναν τρόπους.
4. Δύο άτομα μπορούν να δουν την ίδια κατάσταση με διαφορετικούς τρόπους και ταυτόχρονα αυτοί οι δύο άνθρωποι μπορούν να έχουν δίκιο.
5. Οι ακραίες λέξεις όπως "πάντα", "ποτέ" και "είτε-είτε" μπορούν να αντικατασταθούν από τις λέξεις "συχνά", "κατά περιόδους" ή "σπάνια".
6. Μπορείς να ανεχτείς τη σύγχυση και να μην γνωρίζεις απολύτως τα πάντα για μια κατάσταση.
7. Έχεις τη δυνατότητα να θελήσεις τα πράγματα να παραμείνουν τα ίδια και ταυτόχρονα να αναγνωρίσεις ότι η αλλαγή είναι αναπόφευκτη.
8. Δεν μπορείς να γνωρίζεις με βεβαιότητα τι σκέφτεται κάποιος άλλος ή πώς νιώθει. Ψάξε για ενδείξεις και θέσε ξεκάθαρες ερωτήσεις.
9. Κράτα ευγενική στάση και ταυτόχρονα θέσε κατάλληλα και σταθερά όρια.
Θυμήσου η σκέψη άσπρο μαύρο ισοδυναμεί με ένα περιορισμό για σένα.
Ο μόνος λόγος που σου ταιριάζει είναι γιατί πιστεύει ότι με αυτήν μπορείς να διαμορφώσεις ένα πλαίσιο ώστε να μπορείς να ελέγξεις μία κατάσταση. Δεν συμβαίνει όμως πάντα αυτό. Κάποιες φορές χρειάζεσαι νέα δεδομένα για να επαναπροσδιορίσεις τα όριά του, διαφορετικά θα νιώθεις παγιδευμένος. Μην ξεχνάς ότι ο νόμος της εξέλιξης στηρίζεται στο γεγονός ότι επιβιώνουν μόνο όσοι αλλάζουν.