Οι 5 συνηθισμένες φοβίες του καλοκαιριού και πως θα τις νικήσεις

Κι αν σε τσιμπήσει μέλισσα; Κι αν κολλήσεις κάτι; Κι αν το πλοίο βουλιάξει; Κι αν σε πιάσει κράμπα ενώ κολυμπάς; Μήπως αυτές είναι οι σκέψεις που σε κατακλύζουν κάθε φορά που πρόκειται να ταξιδέψεις ή να φύγεις για διακοπές;  

Για κάποιους το καλοκαίρι δεν είναι η αγαπημένη εποχή του χρόνου. Αντιθέτως τους γεμίζει ανησυχία. Πράγματα που στους περισσότερους προκαλούν ευχαρίστηση, σε κάποιους μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία, άγχος ή ακόμα και πανικό. Όπως για παράδειγμα το ταξίδι με το αεροπλάνο ή η θάλασσα μπορεί πολύ απλά -αλλά αδικαιολόγητα- να μπροκαλούν φόβο.

Ενώ όμως ο φόβος είναι η φυσιολογική αμυντική αντίδραση απέναντι σε έναν κίνδυνο, εξηγεί η κλινική ψυχολόγος Βάσω Μακαρώνη η φοβία είναι ο διαρκής, επίμονος και υπερβολικός φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή μια συγκεκριμένη κατάσταση που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί ανησυχητική πηγή κινδύνου. Και παρόλο που στην περίπτωση της φοβίας ο κίνδυνος δεν είναι ρεαλιστικός, το άτομο είναι τόσο πεπεισμένο ότι κινδυνεύει που αντιδρά με τα καθαυτά συμπτώματα του φόβου όπως ανησυχία, ταχυκαρδία, εφίδρωση. Ως συνέπεια πιθανόν ν’ αποφεύγει συστηματικά την κατάσταση που το φοβίζει. Έτσι αν για παράδειγμα κάποιος φοβάται τα πλοία, μπορεί ν’  αποφύγει να ταξιδέψει με αυτά.

Το καλοκαίρι πάντως είναι πολύ πιθανό υπάρχουσες φοβίες να επιδεινωθούν γιατί σπάνε οι ρουτίνες που μας εξασφαλίζουν ένα αίσθημα ασφάλειας στην καθημερινότητά μας. Ακόμα εξάλλου και μικρές αλλαγές μπορεί να εντείνουν το άγχος σε άτομα με φοβίες ιδιαίτερα όταν νιώθουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν το περιβάλλον γύρω τους.  Ορίστε ποιες είναι οι 5 φοβίες που μπορεί να φουντώσουν το καλοκαίρι:

Φοβία μετακίνησης

Την έχεις αν αγχώνεσαι όταν ταξιδεύεις και κυρίως αν φοβάσαι να ταξιδέψεις με συγκεκριμένα μεταφορικά μέσα όπως τρένα, πλοία ή αεροπλάνα. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να αποφεύγεις τις μετακινήσεις και συγκεκριμένους προορισμούς.

Φοβία για τη θάλασσα

Είναι ο υπερβολικός φόβος για τους κινδύνους που σχετίζονται με τη θάλασσα π.χ. θαλασσοταραχή, τσίμπιμα τσούχτρας, πνιγμός. Είναι μία γενική φοβία που μπορεί να καταλήξει αν επιδεινωθεί σε ειδική φοβία π.χ φόβο ακόμα και για το νερό της μπανιέρας.

Εικόνα

Φοβία για τα έντομα

Αν φοβάστε να περπατήσετε στην εξοχή, τρέμετε να κατασκηνώσετε, αντιδράτε έντονα στη θέα ενός εντόμου -πόσο μάλλον ερπετού- τότε έχετε τη συγκεκριμένη φοβία.

Εικόνα

Αγοραφοβία

Εκφράζεται με την απροθυμία να βρεθείτε ή δυσφορία κατά τη παραμονή σας σε μέρη με πολύ κόσμο π.χ. παραλίες, λιμάνια, αεροδρόμια, συναυλίες κλπ. Μπορεί να εκδηλωθεί και με συμπτώματα πανικού ενώ μπορεί να συνδέεται και με το φόβο μήπως δεχτείτε επίθεση ή πέσετε θύμα κλοπής.

Εικόνα

Υποχονδρίαση

Ξεκινάει από την ανησυχία μήπως κολλήσετε κάποια ασθένεια λόγω της απομάκρυνσης από τον ασφαλή χώρο του σπιτιού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην αισθάνεστε καθόλου άνετα σε ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα δωμάτια, να μην τρώτε ή πίνετε σε εστιατόρια και καφετέριες, να αποφεύγεται πισίνες και οργανωμένες παραλίες. Πολύ συχνά τα άτομα με μικροβιοφοβία ή αλλιώς υποχονδρίαση πλένουν πολύ συχνά τα χέρια τους και χρησιμοποιούν σε βαθμό υπερβολής απολυμαντικά ενώ μπορεί να εκφράζουν υπερβολικό φόβο για την ηλιακή ακτινοβολία. Φυσικά όλα αυτά θεωρούνται πλέον φυσιολογικά μέτρα της περίοδο της πανδημίας. Καθώς και η αυξημένη ανησυχία σχετικά με την μετάδοση του ιού Sars-CoV-2. Σε άτομα όμως που έπασχαν ήδη από υποχονδρίαση μπορεί να χειροτρεύσουν την φοβία.

Πότε μια φοβία σου κάνει τη ζωή δύσκολη

Οι φοβίες αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα στη ζωή σου αν...

-Αισθάνεσαι ήρεμη και προφυλαγμένη μόνο στο σπίτι.

-Αποφεύγεις ή αποκλείεις δραστηριότητες.

-Οι διακοπές σου προκαλούν μεγάλο άγχος.

-Νιώθεις δυσάρεστα όταν αλλάζεις περιβάλλον.

-Δεν απολαμβάνεις τη διαβίωση με άλλους

-Νιώθεις καχυποψία και επιφυλακτικότητα απέναντι σε καινούργια πρόσωπα.

Εικόνα

Τεχνική απευαισθητοποίησης σε 4 βήματα

Όπως διευκρινίζει η κ. Μακαρώνη, κάθε φορά που βρίσκουμε τρόπο ν’ αποφύγουμε το αντικείμενο του φόβου μας στην πραγματικότητα ενισχύουμε τη φοβία μας. Αντίθετα η συχνή επαφή με το φοβογόνο παράγοντα περιορίζει τη φοβία. Πρόκειται για την τεχνική απευαισθητοποίησης που μειώνει σταδιακά την ένταση της φοβίας ώστε να μπορούμε τελικά παρά την ύπαρξή της να λειτουργήσουμε. Η τεχνική απευαισθητοποίησης εστιάζει δηλαδή στο να εξαλειφθούν τα συμπτώματα της φοβίας ακόμα κι αν δεν έχουν βρεθεί  τα αιτία της. Στην ουσία πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία που σας βοηθάει να εκλογικεύσεις τη φοβία και να είσαι προετοιμασμένος ώστε να κρατάς τον έλεγχο την επίμαχη στιγμή. 

Βήμα 1ο

Για ένα εύλογο διάστημα προσπάθησε να μην αποφεύγεις να σκέφτεσαι αυτό που σας προκαλεί φόβο. Αντίθετα να φαντάζεσαι την κατάσταση που σε φοβίζει π.χ. το ταξίδι με το αεροπλάνο ή το καράβι, το κολύμπι στη θάλασσα, μία έξοδο σε μέρος με πολύ κόσμο.

Βήμα 2ο

Στη συνέχεια φαντάσουν την αρνητική έκβαση της περίπτωσης που τόσο φοβάσαι π.χ. τι θα γίνει αν πάθει βλάβη το πλοίο. Έτσι προκαλείς στον εαυτό σου ένα τεχνητό άγχος με το οποίο τελικά θα μάθεις να εξοικειώνεσαι.

Βήμα 3ο 

Η προσέγγιση στη συνέχεια του φοβογόνου παράγοντα θα πρέπει να είναι κλιμακωτή. Για παράδειγμα πολύ πριν μπείς στο αεροπλάνο ή στο πλοίο, επισκέψου αρκετές φορές το αεροδρόμιο ή το λιμάνι χωρίς να μπεις στο μέσο μεταφοράς.

Βήμα 4ο 

Προετοίμασε τον εαυτό σου για το πώς θ’ αντιδράσεις την κρίσιμη στιγμή γνωρίζοντας ότι μια κρίση πανικού διαρκεί δέκα με είκοσι λεπτά (με πιθανά συμπτώματα ανησυχίας, ταχυκαρδίας, εφίδρωσης, δύσπνοιας) και μετά περνάει. Στόχος σου είναι να πείσεις το εαυτό σου ότι μπορείς να αντέξεις την κρίσιμη στιγμή.

Αν παρόλα αυτά η φοβία σου δεν ελέγχεται, θα πρέπει να απευθυνθείς στον ειδικό (ψυχολόγο ή ψυχίατρο) ο οποίος μπορεί να συστήσει ψυχοθεραπεία που θα σε βοηθήσει να ανακαλύψεις τις βαθύτερες αιτίες που συνδέονται με μια φοβία π.χ. πίσω από το φόβο της μετακίνησης πιθανόν κρύβεται το άγχος για την αλλαγή και πίσω από το φόβο για τα μικρόβια πιθανόν υποβόσκει ο φόβος για τον θάνατο. Σε σοβαρές φοβίες χορηγείται και φαρμακευτική αγωγή. 

Μάθε κι αυτό

Οι φοβίες πλήττουν μεγαλύτερο ποσοστό τις γυναίκες.  Αυτό πιθανόν να οφείλεται στον τρόπο ανατροφής των δύο φύλων δεδομένου ότι οι γονείς είναι συνήθως πιο προστατευτικοί απέναντι στα κορίτσια ενώ στα αγόρια από νωρίς ενισχύουν το αίσθημα της τόλμης και του ρίσκου. Οι γυναίκες, ωστόσο που πάσχουν από φοβίες σε σχέση με τους άνδρες απευθύνονται πιο συχνά στον ειδικό για να τις αντιμετωπίσουν.