Τα 7 λάθη που κάνεις με τα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά είναι βασικά όπλα ενάντια σε ασθένειες που προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς  μόνο όταν πραγματικά είναι απαραίτητη η χορήγησή τους. Η κακή και άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών μακροπρόθεσμα δημιουργεί μικρόβια που δεν μπορούν να καταπολεμηθούν από τα αντιβιοτικά που έχουμε στην διάθεση μας, τα λεγόμενα ανθεκτικά μικρόβια. Η μικροβιακή αντοχή έχει χαρακτηριστεί από τον Π.Ο.Υ ως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια δημόσια υγεία και οφείλεται κατά κύριο λόγο στην  κατάχρηση τους. Η χώρα μας, μάλιστα, είναι σήμερα  πρώτη στην Ε.Ε. στην αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Ποια είναι, όμως, τα λάθη που κάνουμε με τα αντιβιοτικά με αποτέλεσμα να τα χρησιμοποιούμε αλόγιστα;

Ο Παναγιώτης Γαργαλιάνος-Κακολύρης Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Λοιμωξιολογικής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Προέδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων εξηγεί ότι η Μικροβιακή Αντοχή αποτελεί σήμερα μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την δημόσια υγεία , καθώς συσχετίζεται παγκοσμίως με 700.000 θανάτους το χρόνο. Υπολογίζεται μάλιστα ότι δυνητικά έως το 2050 θα ευθύνεται ετησίως για 10 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, περισσότερους από αυτούς που θα προκαλεί ο καρκίνος. Η πιο βασική αιτία πίσω από το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής είναι η κατάχρηση των αντιβιοτικών με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων.

Όπως επισημαίνει ο  Προέδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων οι μελέτες δείχνουν ότι και σε αυτόν το χώρο η Ελλάδα κατέχει θλιβερά πρωτεία μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την κατανάλωση αντιβιοτικών καθώς συνεχίζουμε να τα αγοράζουμε χωρίς ιατρική συνταγή από τα φαρμακεία σαν να πρόκειται για αναλαγητικά. Δεν είναι όμως αυτό το μόνο λάθος που κάνει ένα σημαντικός αριθμός των Ελλήνων σχετικά με αντιβιοτικά. Υπάρχουν  κι άλλα τα οποία αναλύονται παρακάτω.

Λάθος Νο:1

Παίρνεις αντιβιοτικά με τα πρώτα συμπτώματα ίωσης

Τα αντιβιοτικά  είναι αποτελεσματικά μόνο κατά των βακτηριακών λοιμώξεων και δεν μπορούν  να σε βοηθήσουν  να αναρρώσεις  από λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς, όπως το κοινό κρυολόγημα ή την γρίπη. Έως και το 80% των λοιμώξεων,  που αφορούν  τη μύτη, τα αυτιά, το λαιμό και τους πνεύμονες προκαλούνται από ιούς , και για τον λόγο αυτό , η λήψη αντιβιοτικών δεν θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα. Επιπλέον,η άσκοπη χρήση τους  οδηγεί σε  ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων με πολύ δυσάρεστες συνέπειες όχι μόνο για τον ασθενή που τα λαμβάνει ,αλλά και για την οικογένειά του τη χώρα του και τελικά όλο τον κόσμο  

 Υπάρχουν  δυστυχώς περισσότερα από 250 είδη ιών που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα,  δηλαδή καταρροή, βήχα, συνάχι, πονόλαιμο και  πυρετό. Oι περισσότερες όμως από τις ιογενείς αυτές  λοιμώξεις που μας συμβαίνουν, θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε διάστημα μικρότερο ή μεγαλύτερο των τριών ημερών.  Γι’ αυτό θα πρέπει να δίνεις στον οργανισμό σου λίγο χρόνο ώστε η ίωση να κάνει τον κύκλο της. Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων βοηθάει  να πάρεις φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων όπως αντιπυρετικά, αντισυμφορητικά κ.ά καθώς και να επιδιώξεις να πίνεις πολλά υγρά και να ξεκουράζεσαι.

Λάθος Νο2

Πιέζεις τον γιατρό να δώσει αντιβιοτικό δια τηλεφώνου

Πάνω από 50% των ανθρώπων που επισκέπτονται τον γιατρό τους με βήχα και πονόλαιμο  ζητούν λανθασμένα να τους χορηγήσει αντιβιοτικό για να προλάβουν... μια χειρότερη έκβαση.  Φυσικά είναι αλήθεια ότι  μία ίωση μπορεί να εξελιχθεί σε μικροβιακή λοίμωξη, οπότε τότε απαιτείται λήψη αντιβιοτικού. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει από την αρχή κι εφόσον δεν υπάρχουν οι ενδείξεις που θα πείσουν τον γιατρό ότι χρειάζεται να χορηγήσει κάποιο αντιβιοτικό. Έχε, λοιπόν, εμπιστοσύνη στον γιατρό σου. Επίσης μην επιμένεις ποτέ στη χορήγηση αντιβιοτικού μέσω τηλεφώνου. Σκόπιμο είναι να προηγείται πάντα ιατρική εξέταση, από τα κλινικά ευρήματα της οποίας μπορεί ο γιατρός να είναι βέβαιος αν χρειάζεται να χορηγηθεί ή όχι αντιβιοτικό.

Λάθος Νο3

Χρησιμοποιείς αυτοβούλως τα αντιβιοτικά που έχεις στο ντουλάπι

Εάν σου είχε  συνταγογραφηθεί με άριστα αποτελέσματα,  ένα αντιβιοτικό για μια προηγούμενη ασθένεια, πιθανόν να θεωρείς ότι μπορείς να χρησιμοποιήσεις το ίδιο αντιβιοτικό, εάν έχεις παρόμοια συμπτώματα. Κι όμως, ένα αντιβιοτικό που συνταγογραφείται για μια λοίμωξη, μπορεί να είναι ακατάλληλο για μία άλλη. 

Γι’ αυτό ποτέ μην κάνεις λήψη αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συμβουλή ή συνταγή.  Επίσης ποτέ μην αποθηκεύεις τα αντιβιοτικά για μεταγενέστερη χρήση και ποτέ μην  χρησιμοποιείς αντιβιοτικά που έχουν απομείνει από προηγούμενες θεραπείες.  Τέλος είναι αρκετά σύνηθες να χρησιμοποιήσεις ένα αντιβιοτικό που είχε συνταγογραφήσει στο παρελθόν ο γιατρός και το οποίο μπορεί να έχεις ήδη φυλαγμένο στο ντουλάπι, χωρίς να ελέγξεις την ημερομηνία λήξεως. Το βασικό πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι το αντιβιοτικό δεν είναι αρκετά αποτελεσματικό. Σε κάθε περίπτωση  να θυμάσαι ότι αντιβιοτικό μπορεί να χορηγήσει μόνο ο γιατρός εφόσον κρίνει ότι είναι απαραίτητη και κανείς άλλος.

Λάθος Νο4

Δεν ενημερώνεσαι για τις οδηγίες χορήγησης του αντιβιοτικού σε σχέση με τα γεύματα και τη λήψη άλλων φαρμάκων 

Τα διάφορα είδη αντιβιοτικών έχουν διαφορετικές οδηγίες. Ο ρόλος για παράδειγμα των γευμάτων είναι πολύ σημαντικός. Αρκετοί, όμως, δεν ενημερώνονται για αυτή τη βασική για την επιτυχία της θεραπείας παράμετρο. Κάποια αντιβιοτικά χρειάζεται να τα πάρεις με γεμάτο στομάχι, γιατί τα λιπαρά που έχει η τροφή βοηθούν το φάρμακο να περάσει πιο γρήγορα στον οργανισμό, ενώ άλλα έχουν καλύτερη απορρόφηση όταν λαμβάνονται περίπου είκοσι λεπτά πριν το γεύμα. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζει ο γιατρός τι άλλα φάρμακα παίρνεις γιατί μπορεί να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ αντιβιοτικού και των άλλων φαρμάκων  Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ζητήσεις σαφείς οδηγίες από τον γιατρό και να διαβάσετε τις σχετικές οδηγίες για τη χορήγηση του φαρμάκου που εμπεριέχονται στη συσκευασία του.

Λάθος Νο5

Διακόπτεις το αντιβιοτικό  μόλις υποχωρήσουν τα συμπτώματα και αισθάνεσαι καλά

Ιδιαίτερα στη θεραπεία με αντιβιοτικά είναι πολύ σημαντικό να τηρείται η διάρκεια της θεραπείας. Κάποιοι, ενώ έχουν οδηγίες από τον γιατρό για 7ήμερη ή και 10ήμερα χορήγηση αντιβιοτικού, διακόπτουν τη θεραπεία, όταν τα συμπτώματα της ασθένειας υποχωρούν ή εξαφανίζονται. Διακόπτοντας όμως τη θεραπεία στη μέση είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα υποτροπής. Γιατί; Επειδή μικρός αριθμός μικροβίων μπορεί να επιβιώσει στον οργανισμό και να εξελιχθούν σε ανθεκτικά μικρόβια. Γι’ αυτό θα πρέπει να λαμβάνεις όλες τις δόσεις ανά ημέρα και να ολοκληρώνεις τη θεραπεία.

Λάθος Νο6

Βιάζεσαι να πάρεις αντιβιοτικό επειδή γνωρίζεις ότι έχεις κάποια χρόνια ευαισθησία

Μπορεί όπως καταγράφεται  στο ιστορικό σου να έχεις ευαισθησία σε συχνές λοιμώξεις είτε βακτηριακές ,είτε ιογενείς όπως π.χ. ωτίτιδες ή ή ιγμορίτιδα οι οποίες στο παρελθόν αντιμετωπίσθηκαν με ή χωρις λήψη αντιβιοτικού . Στην περίπτωση αυτή  γνωρίζοντας την ευαισθησία σου ξεκινάς αμέσως με τα πρώτα ύποπτα συμπτώματα, π.χ. πυρετός ή πόνος στο αυτί τη λήψη αντιβιοτικού πριν προηγηθεί η εξέταση από τον γιατρό που θα επιβεβαιώσει την βακτηριακή λοίμωξη. Κι όμως θα πρέπει να ξέρεις πως για την ίδια ασθένεια, που μπορεί να κάνει υποτροπές, ο γιατρός δεν χορηγεί πάντα το ίδιο αλλά διαφορετικού είδους αντιβιοτικό. Μόνο ο γιατρός που θα σε εξετάσει μπορεί να διαγνώσει εάν και σ’ αυτή την περίπτωση, χρειάζεται αντιβιοτικό ή όχι και ποιά. Γι’ αυτό ποτέ μη ξεκινάς από μόνος σου λήψη αντιβιοτικού, χωρίς πρώτα να συμβουλευτείς τον γιατρό.

Λάθος Νο7

Δεν ενημερώνεις εγκαίρως τον γιατρό για τις παρενέργειες του αντιβιοτικού

Ένα λόγος που πολλοί διακόπτουν απότομα τη λήψη  αντιβιοτικού είναι ότι μπορεί να διαταράξουν το γαστρεντερικό τους σύστημα. Αν έχεις ευαίσθητο στομάχι μη ξεχάσεις να το αναφέρεις στο γιατρό σου για να σου δώσει παράλληλα φάρμακα για γαστροπροστασία. Επίσης  μπορεί να συστήσει προβιοτικά προϊόντα για να  προστατέψει την εντερική χλωρίδα που επίσης διαταράσσεται από τη λήψη αντιβιοτικών. Γνωρίζοντας ότι όπως ισχύει για κάθε φάρμακο μπορεί να προκληθούν διάφορες παρενέργειες πρέπει ότι παράξενο παρατηρήσεις να το αναφέρεις στο γιατρό σου. Τέλος, αν έχεις παρουσιάσει αλλεργία σε κάποιο αντιβιοτικό, θα πρέπει να έχεις πάντα σημειωμένο στο βιβλιάριο το όνομα του φαρμάκου και να θυμάσαι να το αναφέρεις στον γιατρό.

Διάβασε ακόμα: Μεταβιοτικά, τι είναι και πώς αναβαθμίζουν το βρεφικό γάλα και 5 ερωτήσεις στον Ψυχίατρο για τα ψυχοβιοτικά.