Μάθε ποια εμβόλια πιθανόν προστατεύουν από το Αλτσχάιμερ

Σίγουρα έχει ακούσει ότι 1 στους 10 ανθρώπους άνω των 65 ετών έχει νόσο Αλτσχάιμερ και 1 στους 3 ηλικιωμένους πεθαίνει με Αλτσχάιμερ ή άλλου τύπου άνοια. Η νόσος Αλτσχάιμερ σκοτώνει περισσότερο από όσο ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του προστάτη μαζί και το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας στρέφεται στο πώς θα καταφέρει να θεραπεύεσει τη νόσο. Και παρόλο που υπάρχουν κάποιες θεραπείες που την καθυστερούν, δεν την θεραπεύουν. Όσο για το εμβόλιο για το Aλτσχάιμερ φαίνεται να είναι κάτι μακρινό. Υπάρχει όμως μια άλλη ενδιαφέρουσα συσχέτιση σχετικά με τα εμβόλια που κάθε άνθρωπος οφείλει να γνωρίζει για την πρόληψη της νόσου. 

Το εμβόλιο της γρίπης και της πνευμονίας προστατεύει

Tα εµβόλια της γρίπης και της πνευµονίας µπορεί να µειώσουν τον κίνδυνο εµφάνισης νόσου Αλτσχάιµερ, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα δύο νέων ερευνών που παρουσιάστηκαν στο Alzheimer Association International Conference (AAIC) τον Ιούλιο του 2020. Πώς, όµως, ένα εµβόλιο που έχει φτιαχτεί για την πρόληψη άλλης ασθένειας µπορεί τελικά να προστατεύει από τη χρόνια αυτή νευροεκφυλιστική νόσο του εγκεφάλου που αφορά 1 στους 8 ενήλικες µετά τα 70;

Ρωτήσαµε την κατάλληλη ειδικό την κυρία Μάγδα Τσολάκη, καθηγήτρια Νευρολογίας του ΑΠΘ και πρόεδρο της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας, Νόσου Αλτσχάιµερ για να λάβουµε την απάντηση. 

Τι ξέρουµε µέχρι τώρα για τα δύο εµβόλια

Γνωρίζουµε ότι το εµβόλιο της γρίπης που είναι εποχικό –δηλαδή η χορήγησή του πρέπει να επαναλαµβάνεται κάθε φθινόπωρο, καθώς προστατεύει από τους συχνότερους τύπους γρίπης που έχουν κυκλοφορήσει την αµέσως προηγούµενη χειµερινή περίοδο– µειώνει τη συχνότητα εµφάνισης, τη βαρύτητα και τις επιπλοκές της γρίπης.

Συνιστάται κατά προτεραιότητα σε άτοµα ηλικίας 60 ετών και άνω ή νεότερους που είναι εργαζόµενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, παιδιά, καθώς και σε ενήλικες µε χρόνια νοσήµατα όπως άσθµα ή καρδιακή νόσο.

Συνιστάται επίσης κατά προτεραιότητα σε γυναίκες στην εγκυµοσύνη και σε άτοµα που φροντίζουν ή έρχονται σε επαφή µε µωρά, ενώ είναι χρήσιµο και για οποιονδήποτε άλλον µπορεί να προστατευτεί από τη γρίπη.

Όσον αφορά το εµβόλιο κατά του πνευµονιόκοκκου, αυτό χορηγείται στη βρεφική ηλικία και προστατεύει από το συχνότερο βακτηριδιακό αίτιο της πνευµονίας αλλά και άλλες σοβαρές, λιγότερο συχνές, λοιµώξεις (όπως σηψαιµία, µηνιγγίτιδα) που προκαλούνται από τον πνευµονιόκοκκο.

Το εµβόλιο συνιστάται, όµως, και στα άτοµα άνω των 65 ετών ή σε νεότερους που ανήκουν σε ευπαθή οµάδα λόγω διαβήτη, καρδιοπάθειας, πνευµονοπάθειας κ.ά.  

Τι νεότερο έχει προκύψει;

Έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήµιο του Τέξας, στην οποία συµµετείχαν 9.000 άτοµα, έδειξε ότι ο εµβολιασµός για τη γρίπη τουλάχιστον µία φορά στη διάρκεια ζωής ενός ατόµου µειώνει την πιθανότητα εµφάνισης νόσου Αλτσχάιµερ.

Πιο συγκεκριµένα, η έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήµιο του Τέξας έδειξε ότι µειώνει τον κίνδυνο κατά 17%, ενώ ο τακτικός εµβολιασµός µε το παραπάνω εµβόλιο µπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο κατά επιπλέον 13%. Η δεύτερη έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήµιο της Βόρειας Καρολίνας, στην οποία συµµετείχαν 5.000 άτοµα άνω των 65 ετών, έδειξε ότι όσοι είχαν εµβολιαστεί πριν από τα 75 έτη µε το εµβόλιο για τον πνευµονιόκοκκο είχαν 25%-30% πιο περιορισµένο κίνδυνο εµφάνισης της νόσου Αλτσχάιµερ.

Tέλος, µία ακόµα έρευνα από τη Δανία δείχνει ότι άνθρωποι που είχαν ήδη Αλτσχάιµερ και χρειάστηκε να νοσηλευτούν αλλά δεν είχαν εµβολιαστεί µε τα συγκεκριµένα εµβόλια είχαν 6,5 φορές πιο αυξηµένη θνητότητα κατά τη νοσηλεία από τους ασθενείς µε Αλτσχάιµερ που είχαν εµβολιαστεί.

Ίσως σε ενδιαφέρει κι αυτό: Γιατί οι φροντιστές ατόμων με νόσο Αλστχάιμερ περνούν δύσκολα 

Πώς εξηγείται όµως;

Παρόλο που δεν υπάρχει σαφής συσχέτιση για το πώς ακριβώς προστατεύουν τα εµβόλια της γρίπης και της πνευµονίας από την εµφάνιση Αλτσχάιµερ, έχουµε κάποιες ενδείξεις ότι ο εµβολιασµός προστατεύει τον οργανισµό από τις συγκεκριµένες λοιµώξεις και µε άλλους τρόπους, οι οποίοι αθροιστικά µπορεί να περιορίσουν την εκφύλιση του εγκεφάλου και την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών.

Από την εκτεταµένη έρευνα που έγινε τους τελευταίους µήνες για τη νόσο COVID-19, βρέθηκε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι µε τους οποίους προσβάλλεται ο εγκεφαλικός ιστός από τον ιό SARS-CoV-2. Ο πρώτος τρόπος είναι µέσω της κυκλοφορίας του αίµατος ή από το ρινικό επιθήλιο και τον ρινοφάρυγγα µέσω των ασφρητικών νεύρων ή του τριδύµου και από το κατώτερο αναπνευστικό µέσω των πνευµονογαστρικών νεύρων.

Ο δεύτερος τρόπος της προσβολής του εγκεφαλικού ιστού από τον ιό SARS-CoV-2 είναι η υποξία του εγκεφάλου αλλά και άλλων οργάνων λόγω της λοίµωξης του αναπνευστικού συστήµατος. Λοίµωξη του αναπνευστικού (πνευµονία, οξύ αναπνευστικό σύνδροµο –ARDS), όµως, µπορεί να παρατηρηθεί και από τους ιούς της γρίπης αλλά και από τον πνευµονιόκοκκο. Υποξική εγκεφαλοπάθεια παρατηρήθηκε στο 20% µιας σειράς ασθενών που προσβλήθηκαν από τον ιό SARS-CoV-2.

Η τρίτη αιτία της προσβολής του εγκεφάλου είναι η απρόβλεπτη απάντηση του ανοσοποιητικού συστήµατος του ασθενούς ύστερα από µία οξεία λοίµωξη. Πολλές φορές αυτή η απάντηση καθυστερεί, διότι έχουµε µία αργή ανοσοαντίδραση.

Τέλος, η τέταρτη αιτία είναι έµµεση προσβολή του εγκεφάλου µέσω ενός ή περισσοτέρων συστηµατικών νοσηµάτων που συνυπάρχουν στους ηλικιωµένους, ιδιαίτερα µάλιστα αν χρειαστεί να νοσηλευτούν. Τότε παρατηρείται µία έντονη ανοσοαπάντηση, που οδηγεί σε απελευθέρωση κυτοκινών που φτάνουν στον εγκέφαλο. Η νευροφλεγµονή είναι ένας από τους παθογενετικούς µηχανισµούς της νόσου Αλτσχάιµερ.

Μάθε κι αυτό: Γιατί οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ έχουν διπλάσιο κίνδυνο νόσησης από COVID-19 . Ένας λόγος παραπάνω επομένως για τον COVID-19 εμβολιασμό τους. 

Άρα, εάν τα εµβόλια εµποδίζουν τη νόσηση από τους ιούς και τα βακτήρια εµποδίζουν και τη νευροφλεγµονή του εγκεφάλου και εποµένως αποκλείεται ένας παθογενετικός µηχανισµός της άνοιας τύπου Αλτσχάιµερ. Σίγουρα απαιτείται, όµως, περαιτέρω έρευνα για να βεβαιωθούµε για το πώς ακριβώς εξασφαλίζεται η προστασία, καθώς και πιθανός επαναπροσδιορισµός της χρήσης ήδη υπαρχόντων εµβολίων σε ό,τι αφορά την προσέγγιση για την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιµερ.

Διάβασε ακόμα: Γιατί το άγχος και η κατάθλιψη επισπεύδουν το Αλτσχάιμερ και Πώς ο κακός ύπνος μπορεί να συνδέεται με το Αλτσχάιμερ.