Οι συνέπειες για την υγεία από την έκθεση στον καπνό της φωτιάς και οι συστάσεις των πνευμονολόγων

Οδηγίες από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

Οδηγίες προστασίας από τον καπνό και τα αιρούμενα σωματίδια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από τις πυρκαγιές, δίνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία.

Η ΕΠΕ παρακολουθώντας σε πραγματικό χρόνο την εξέλιξη των πυρκαγιών σε ολόκληρη τη χώρα και με αίσθημα ευθύνης ενημερώνει τους κατοίκους και εργαζόμενους των περιοχών που βρίσκονται κοντά στα μέτωπα της φωτιάς, αλλά και όλους όσοι εκτίθενται στον καπνό και τα αιωρούμενα σωματίδια, αναφορικά με τις πιθανές συνέπειες και τους τρόπους προστασίας.

Βασικές οδηγίες σε συνθήκες επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας από καπνό φωτιάς:

• Την άμεση απομάκρυνση από την εστία της φωτιάς.
• Την πλήρη αποφυγή μετακινήσεων για τους ανθρώπους με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, των ηλικιωμένων, των παιδιών και των εγκύων.
• Την παραμονή όσο το δυνατόν σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους με κλειστά παράθυρα και πόρτες.
• Εφ΄ όσον η μετακίνηση κρίνεται απαραίτητη θα πρέπει να γίνεται χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) ή εναλλακτικά διπλής χειρουργικής μάσκας. Οι μετακινήσεις θα πρέπει να γίνονται σε ώρες χαμηλότερου θερμικού φορτίου, πχ το βράδυ.
• Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα δεν θα πρέπει να μετακινούνται, ειδικά αν δεν είναι εφικτή η χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας.
• Για τους ασθενείς με άσθμα και ΧΑΠ, παθήσεις που κατεξοχήν επιδεινώνονται από την περιβαλλοντική επιβάρυνση, απαιτείται η αυστηρή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, και επί οποιασδήποτε επιδείνωσης των συμπτωμάτων η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα Πνευμονολόγο με σκοπό την προσαρμογή της αγωγής.

Πιθανά συμπτώματα και συνέπειες από την βραχυχρόνια έκθεση σε καπνό

• Τα συχνότερα συμπτώματά που σχετίζονται με βραχυχρόνια έκθεση σε καπνό, ανεξαρτήτως μηχανισμού, αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό, και εκδηλώνονται με ρινίτιδα και αίσθημα ξηρότητας στο φάρυγγα.
• Μπορεί επίσης να εμφανισθεί βήχας που είναι ξηρός και ερεθιστικός, ενώ ανεξάρτητα από την ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος μπορεί να εμφανισθεί και δύσπνοια.
• Συστηματικά συμπτώματα όπως ζάλη, ναυτία, καταβολή και κεφαλαλγία υποδηλώνουν πιθανή τοξικότητα από μονοξείδιο του άνθρακα που θα πρέπει να διερευνάται άμεσα.
• Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν και σε καθ’ όλα υγιή άτομα, αλλά είναι σαφές ότι η συχνότητα και η ένταση είναι μεγαλύτερη σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα, κυρίως του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού συστήματος.
• Είναι γνωστό ότι η τοξικότητα από την εισπνοή προϊόντων καύσης μπορεί να προκαλέσει θερμική ή χημική βλάβη του αναπνευστικού συστήματος. Η άμεση θερμική βλάβη προκαλείται από την εισπνοή θερμού ατμού κοντά στην εστία της φωτιάς και αφορά τους ανώτερους αεραγωγούς.
• Η χημική βλάβη, προκαλείται από την εισπνοή οργανικών μικροσωματιδίων διαφορετικής σύνθεσης και μεγέθους ή χημικών ερεθιστικών ουσιών και μπορεί να αφορά τόσο τους αεραγωγούς, όσο και το πνευμονικό παρέγχυμα.
• Η κυριότερη, άμεση αιτία θανάτου σε περίπτωση φωτιάς είναι από ασφυξία που οφείλεται στην κατανάλωση του οξυγόνου κοντά στην εστία της φωτιάς σε συνδυασμό με την εισπνοή μεγάλης ποσότητας καπνού.
• Συχνά συνυπάρχει και κάποιου βαθμού χημική ασφυξία με συστηματικά συμπτώματα, από την αδυναμία χρήσης του οξυγόνου σε κυτταρικό επίπεδο. Η χημική ασφυξία οφείλεται σε εισπνοή προϊόντων ατελούς καύσης όπως το μονοξείδιο του άνθρακα ή το υδροκυάνιο από την καύση π.χ πλαστικών ή άλλων υλικών που περιέχουν άζωτο.
• Σε μεγαλύτερη απόσταση από την εστία της φωτιάς, η εισπνοή μικροσωματιδίων και χημικών ερεθιστικών ουσιών μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε σημαντικό αριθμό ατόμων.

Η βαρύτητα και η έκταση των βλαβών από την εισπνοή σωματιδίων ή/και τοξικών αερίων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθος και η διάμετρος των σωματιδίων, η διάρκεια της έκθεσης, η διαλυτότητα των τοξικών αερίων καθώς και η ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος.

Η τοξικότητα, όπως αναφέρθηκε, μπορεί να αφορά τον ανώτερο αεραγωγό, το τραχειοβρογχικό δένδρο καθώς και το πνευμονικό παρέγχυμα.

Δείτε επίσης: Φωτιά στην Πεντέλη: Αυτές οι περιοχές έχουν εκκενωθεί – Ποιοι δρόμοι είναι κλειστοί

Μέτρα προστασίας από τον ΕΟΔΥ

Κατά τη διάρκεια μίας πυρκαγιάς, ο καπνός που παράγεται αποτελείται από  πληθώρα αιωρούμενων σωματιδίων, η σύσταση των οποίων εξαρτάται από το είδος του καύσιμου υλικού. Οι επιπτώσεις στην υγεία από την εισπνοή αυτών των σωματιδίων, ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της σύστασης τους, τη διάμετρο τους, το βαθμό και τη διάρκεια έκθεσης, τις ατμοσφαιρικές συνθήκες, το επίπεδο της υγείας του κάθε ατόμου, καθώς και την αντίδραση του κάθε οργανισμού.

Σε γενικές γραμμές, η έκθεση στον καπνό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό των ματιών και του αναπνευστικού συστήματος, καθώς και επιδείνωση τυχόν αναπνευστικών και καρδιολογικών νοσημάτων. Άτομα με χρόνια αναπνευστικά, καρδιολογικά ή άλλα νοσήματα, έγκυες, ηλικιωμένοι και παιδιά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο από τις επιπτώσεις του καπνού.

O ΕΟΔΥ στο πλαίσιο της προστασίας της δημόσιας υγείας, συστήνει τη λήψη των παρακάτω μέτρων για την αποφυγή εισπνοής καπνού σε περίπτωση πυρκαγιάς:

• Στη περίπτωση συνθηκών που ευνοούν την έντονη έκθεση σε καπνό, συστήνεται, η απομάκρυνση από τη περιοχή, εφόσον είναι εφικτό, για όσο διάστημα το φαινόμενο παραμένει έντονο.
• Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η απομάκρυνση από τη περιοχή, περιορίστε τις μετακινήσεις σας, παραμείνετε όσο το δυνατόν περισσότερο σε κλειστούς χώρους και διατηρείστε τον εσωτερικό αέρα όσο το δυνατόν περισσότερο δροσερό και καθαρό ακολουθώντας τις παρακάτω συστάσεις:
• Διατηρείστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά, και χρησιμοποιείστε κλιματισμό ο οποίος να διαθέτει ανακύκλωση εσωτερικού αέρα και καλά συντηρημένα φίλτρα. Λειτουργήστε το κλιματιστικό με ανακύκλωση αέρα μόνο.
• Αποφύγετε το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους.
• Αποφύγετε τη χρήση σκούπας (ηλεκτρικής ή συμβατικής).
• Σε περίπτωση απουσίας καπνού εξωτερικά αερίστε τους εσωτερικούς χώρους για ανανέωση του αέρα ανοίγοντας τα παράθυρα.
• Αποφύγετε τις εξωτερικές δραστηριότητες για όσο διάστημα υπάρχει καπνός.
• Αν επιβάλλεται να μετακινηθείτε σε εξωτερικό χώρο, χρησιμοποιείστε μάσκα υψηλής προστασίας (π.χ. τύπου Ν95, FFP2, KN95).
• Αποφύγετε την σωματική καταπόνηση.
• Καταναλώστε άφθονες ποσότητες πόσιμου νερού και υγρών, ειδικά κατά τα διαστήματα έντονης παρουσίας καπνού.

Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων από το αναπνευστικό ή καρδιαγγειακό σύστημα που μπορεί να σχετίζονται με υπερβολική έκθεση σε καπνό, όπως επίμονος βήχας, δυσκολία ή/και συριγμός στην αναπνοή, σφίξιμο ή πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, ναυτία, ασυνήθιστη κόπωση ή ζάλη, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Ο καθηγητής πνευμονολογίας, Νίκος Τζανάκης μίλησε στην εκπομπή «Ώρα Ελλάδος» για το νέφος που έχει προκληθεί από την πυρκαγιά και έδωσε οδηγίες και ανέφερε τι να κάνουν και τι να αποφεύγουν οι πολίτες.

«Η έκθεση σε χημικά στοιχεία είναι πάρα πολύ επικίνδυνη. Μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες δηλητηριάσεις και να έχει τοξικές επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα και σε άλλα οργανικά συστήματα», εξήγησε αρχικά ο καθηγητής πνευμονολογίας και στη συνέχεια συμπλήρωσε σχετικά με τα μέτρα προστασίας: «Παραμένουμε μέσα στο σπίτι με κλειστά παράθυρα, σε δροσερό μέρος όσο μπορούμε. Δεν κινούμαστε σε εξωτερικούς χώρους για πολλή ώρα, ούτε κάνουμε χειρονακτικές εργασίες με καπνό ακόμα κι αν είμαστε υγιείς».

Δείτε παρακάτω αναλυτικά όλες τις οδηγίες προστασίας από τον καθηγητή πνευμονολογίας, Νίκο Τζανάκη:

Η Πρόεδρος Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας, Μάττα Τσικρικά μίλησε στην «Κοινωνία Ώρα MEGA» για τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς στις ευπαθείς ομάδες και έδωσε οδηγίες.

«Περιορίζουμε τις άσκοπες μετακινήσεις. Δε θα επιλέξουμε σήμερα να αθληθούμε. Τα άτομα θα πρέπει να παραμείνουν σε δροσερούς, κλιματιζόμενους χώρους. Τα άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και τα άτομα που πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα να παραμείνουν σε συνεχή επαφή με τον πνευμονολόγο τους και αν παρουσιάσουν συμπτώματα όπως βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, θωρακικό άλγος, σφίξιμο στο στήθος ή αύξηση του βήχα θα πρέπει αμέσως να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους γιατί πιθανά να πρέπει να τροποποιήσουν την αγωγή τους».

Δείτε παρακάτω αναλυτικά όλες τις οδηγίες προστασίας από την Πρόεδρο Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας, Μάττα Τσικρικά:

Μάθετε ακόμη: Καιρός σήμερα: Προειδοποίηση μετεωρολόγων για τις φωτιές- “Ακόμη πιο δύσκολη η σημερινή ημέρα”