Αλήθεια, πώς είναι να βλέπεις με ένα μάτι;

Η μοναδική σωστή απάντηση στην ερώτηση «τι έχει το μάτι σου;» είναι ότι «έτσι γέννηθηκα.» Αν ο ενδιαφερόμενος δεν «λυγίσει», δεν ντραπεί, δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί αυτήν την πληροφορία, ευχαρίστως προχωρώ και σε λεπτομέρειες. Τη διαφορετικότητά μου την αντιμετωπίζω πια ακομπλεξάριστα, απενεχοποιημένα. Μου πήρε καιρό να μιλήσω ανοιχτά και, κυρίως, να σκεφτώ έτσι. Τα προηγούμενα χρόνια το θέμα μου ήταν η αποδοχή. Όχι τόσο των άλλων, όσο του ίδιου μου του εαυτού. Και η επίγνωση. Ότι κανείς, μα κανείς, δεν είναι τέλειος.

Εικόνα

Η διαφορετικότητα δεν είναι trend, είναι κίνημα

Στις μέρες μας η διαφορετικότητα είναι κυριολεκτικά της μόδας. Αλλά ίσως να είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Η Diesel έπαιξε εύστοχα με το slogan της: «Gow with the flaw» (όπου flaw εiναι το ελάττωμα και κάνει λογοπαίγνιο με το flow, το ρεύμα), βγάζοντας σε πρώτο πλάνο μια κοπέλα με ενωμένα φρύδια σαν της Φρίντα Κάλο ή μια γυναίκα που αληθωρίζει παίζοντας μπιλιάρδο. Η WinnieHarlow, το 20χρονο μοντέλο με τη λεύκη φωτογραφίζεται με τα νέα brands, η σχεδιάστρια Σάρα Μπάρτον δίνει φωνή σε plus size μοντέλα στην πασαρέλα του Alexander McQueen. Αληθινές γυναίκες με ουλές και εκ γενετής σημάδια που δεν σβήνονται στο photoshop, το Skin Positivity, το Body PositiveMovemet, το νέο σώμα της Ριάνα που έγινε το κίνημα Thickanna, το fat shamming στα social media…

Μια ολόκληρη ελαττωματική ράτσα. Μια φανταστική ακατέργαστη ομορφιά. Άνθρωποι όπως πραγματικά είναι και όχι όπως θέλουν οι άλλοι να τους βλέπουν. Άνθρωποι που δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στη βιομηχανία της μόδας ή στη διαφήμιση. Ακόμη κι αν «ο περίγυρος είναι στοιχειωμένος από την έμμονη ιδέα του φυσιολογικού», που έλεγε και ο Κωστής Παπαγιώργης, οι πόρτες έχουν ανοίξει στη διαφορετικότητα, εξοικειώνονται και απομακρύνονται από την ιδέα της τελειότητας και του «φυσιολογικού».

«Φυσιολογικό»: τί είναι αποδεκτό;

Στον αντίποδα των καιρών, που εκατομμύρια φωτογραφίες με τόνους φίλτρα και εφέ ανεβαίνουν λεπτό προς λεπτό στο instagram και οι χειρουργικές επεμβάσεις για διορθώσεις των ατελειών ανθίζουν, η ευαισθητοποίηση στις ανθρώπινες ατέλειες ολοένα και αυξάνεται. Οι διεθνείς influencers μας ανακουφίζουν δείχνοντας τις ατέλειές τους. Όλοι πλησιάζουν να τις δουν και, επομένως, να τις αποδεχτούν γιατί όσο πιο πολύ αποδέχεσαι τον άλλον τόσο πιο πολύ συνειδητοποιείς ποιος πραγματικά είσαι.

Όλα εκπέμπουν αυτό που στη ιαπωνική αισθητική είναι γνωστή ως wabi-sabi*, που προέρχεται από τη βουδιστική θεωρία της anitya και διαπραγματεύεται το θέμα της «ατελούς ομορφιάς», αποδέχεται και προκρίνει την αποδοχή της παροδικότητας και της ατέλειας του κόσμου που μας περιβάλλει. Γιατί ο αγώνας, ενάντια σε διάφορα προβλήματα πίσω από κλειστές πόρτες, το μόνο που καταφέρνει είναι να δημιουργήσει θέματα όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, αρνητική αυτοεικόνα ή ακόμη και κατάθλιψη.

*Η θεωρία του wabi-sabi περιέχει τρεις αλήθειες: τίποτα δεν διαρκεί για πάντα, τίποτα δεν είναι ολοκληρωμένο και τίποτα δεν είναι τέλειο.

Αγάπα τις ατέλειές σου

H Elsa Goodkind με την κόρης της, Lily Mandelbaum ξεκίνησαν το 2009 το StyleLikeU, ανεβάζοντας βιντεάκια με καθημερινές γυναίκες που αμφισβητούν τα κυρίαρχα πρότυπα. Στο πρότζεκτ τους What's Underneath, αφηγούνται στην κάμερα την προσωπική τους ιστορία, ενώ κάνουν ένα στριπτίζ που δεν προσβλέπει στην πρόκληση, αλλά στην αποδοχή της διαφορετικότητας. Γυναίκες όπως η Melanie Gaydos, μοντέλο που γεννήθηκε με μια σπάνια ασθένεια που της προκαλεί δυσμορφία, η Cathy Cooper, μια 60χρονη πρώην τοξικομανής και νυν καλλιτέχνιδα με έδρα το Λος Άντζελες, η Rachel Fleit, μια κινηματογραφίστρια με αλωπεκία που δεν φωτογραφίζεται χωρίς περούκα, και η τρανσέξουαλ συγγραφέας και performance artist Alok Vaid-Menon ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να εκτιμήσουν τα πράγματα που τους κάνουν να ξεχωρίζουν, ακόμη και εκείνα που μισούν, αυτά δηλαδή που τους καθιστούν μοναδικούς.

Εικόνα

«Όταν αποδέχεσαι τις ατέλειές σου, αγκαλιάζεις ουσιαστικά ένα κομμάτι του εαυτού σου το οποίο δεν το αγαπάς» λέει η Βίβιαν Γρίβα, ψυχολόγος Μ.Α., ψυχοθεραπεύτρια. Εάν εσύ δεν αποδέχεσαι τον εαυτό σου πώς περιμένεις οι άλλοι να το κάνουν για σένα; «Όταν απελευθερωθείς από το φόβο να κρύψεις τις ατέλειες σου, το άγχος να μην τις δουν οι άλλοι, την αγωνία του πώς θα σε κρίνουν, τότε δε θα σπαταλάς άσκοπα χρόνο και ψυχική ενέργεια. Και αυτό είναι λυτρωτικό.» καταλήγει.

Η προσωπική μου ιστορία συμβαδίζει ακριβώς με τη λέξη της ψυχολόγου «λυτρωτικό». Γεννήθηκα με ένα μάτι. Είχα θέμα με την αποδοχή της διαφορετικότητάς μου. Έτσι, πριν μερικά χρόνια έφτιαξα ένα φακό, αντίγραφο του καλού μου ματιού, για καθαρά αισθητικούς λόγους. Πίστευα πως αυτός ο φακός θα ήταν αρκετός για να με αποδεχτούν, χωρίς τι και γιατί. Κι όμως, δεν τον φόρεσα ποτέ. Το επόμενο πρωί που αντίκρυσα το είδωλό μου στον καθρέφτη, που θεωρώ και το δικό μου «σημείο μηδέν», συνειδητοποίησα πως δεν έχει σημασία η ατέλειά μου, αλλά αυτό που υπάρχει κάτω από το δέρμα μου, μέσα σε μένα. Σημασία είχε το ποια ήμουν, και όχι το πώς φαινόμουν. Και αυτό μπορούσε μόνον να συμβεί εάν αγαπούσα τον αληθινό μου εαυτό. Τί έγινε στην πορεία; Εξελίχθηκα στη δουλειά μου, έκανα οικογένεια και συνέχισα να με αγαπώ βιώνοντας ευτυχισμένες στιγμές, no matter what. Η πραγματική μου «ατέλεια» ήταν η χαμηλή μου αυτοεκτίμηση, όχι το ένα μου μάτι.

Τονώνοντας την αυτοεκτίμηση

Πριν αποδεχτώ τον εαυτό μου και τη μονόφθαλμη όρασή μου ομολογώ ότι φοβόμουν, ντρεπόμουν κάποιες φορές ή φορούσα μαύρα γυαλιά, ακόμη κι όταν ο ήλιος είχε δύσει, για να καλύψω με στυλ το «πρόβλημά» μου. Είχα το άγχος της σύγκρισης: «πώς με βλέπουν οι άλλοι; Τι πιστεύουν για μένα; » Άκουγα την επικριτική εσωτερική φωνή μου. Όλα αυτά φρέναραν τη δυνατότητα να χαρώ τη ζωή μου και έχανα πολύτιμο χρόνο. Όμως το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα ανέτρεψε την κοσμοθεωρία μου: οι άλλοι ποτέ δεν μου επιτέθηκαν λόγω αυτής της μικρής ατέλειας. Επιτέθηκαν μόνον στον ευάλωτο χαρακτήρα μου. Κάτι που με έκανε να συνειδητοποιήσω δεν υπάρχουν άνθρωποι με ατέλειες, υπάρχουν όμως μυαλά με κενά. 

«Υποστηρίζοντας την αυτοεκτίμησή μας σύντομα θα διαπιστώσουμε ότι η σωματική μας εμφάνιση, ο τρόπος σκέψης μας, τα συναισθήματά μας ή ο τρόπος ζωής μας δεν θα είναι ποτέ ατελείς ή κάτι μεμπτό, εφόσον σεβόμαστε τον εαυτό μας» λέει η ψυχολόγος. «Αντιμετωπίζοντας τις ατέλειές μας ως αρετές ανακαλύπτουμε την ομορφιά του να μην είμαστε τέλειοι και ταυτόχρονα ανακαλύπτουμε τον αυθεντικό μας εαυτό» καταλήγει.

Γιατί τελικά τί είναι η διαφορετικότητα; Η αυθεντικότητά μας. Και αυθεντικός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι στην πορεία της ζωής σου. Και αυτό είναι ένα μεγάλο, επίπονο και κουραστικό ταξίδι. Αφιερώνεις χρόνο στον εαυτό σου και μαθαίνεις να τον αγαπάς (όχι με ναρκισσιστικό τρόπο), αισθάνεσαι άνετα με τις ατέλειες σου και προσπαθείς να βελτιωθείς σε όλα τα επίπεδα. Ένας άνθρωπος που εκτιμάει τον εαυτό του και δεν ζητιανεύει την συμπάθεια των άλλων, ξέρει ποιος πραγματικά είναι και ξέρει πού θέλει να φτάσει. Δεν αφήνει κανέναν να τον κρατήσει πίσω. Η διαφορετικότητα είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ατομικότητας και, όταν γίνεται αποδεκτή από σένα την ίδια πρώτα απ’ όλα, δεν σε κάνει απλώς να νιώθεις καλύτερα, σε κάνει καλύτερη.

Πώς είναι ο κόσμος σου όταν βλέπεις με ένα μάτι;

Τα μονόφθαλμα άτομα δεν έχουν αυτό που λέμε «βάθος πεδίου» και δεν μπορούν να δουν ή να επεξεργαστούν 3D εικόνες ή ταινίες.

Στερούνται καλής περιφερικής όρασης και οπτικού πεδίου από την πλευρά που η όραση είναι μονόφθαλμη. Επομένως καλό είναι να ενημερώνονται οι φίλοι και η οικογένεια ότι είναι πιο εύκολο για ένα άτομο με μονοφθαλμία να περπατούν ή να κάθονται δίπλα του, στην πλευρά όπου μπορεί να δει. Διαφορετικά θα πρέπει να γυρίζει το κεφάλι του προς την πλευρά των άλλων κάτι που δημιουργεί πρόβλημα στον αυχένα.

Το μάτι που έχει όραση μπορεί να κουράζεται μερικές φορές μετά από πολύ μικρή προσπάθεια καθώς προσπαθεί να αξιοποιήσει στο έπακρο την όραση και του άλλου ματιού. Η ανάγνωση ή η παρακολούθηση τηλεόρασης ή υπολογιστή δεν θα βλάψει το «καλό» του μάτι, αρκεί να γίνονται τακτικά διαλείμματα.

Αν κάποιος δεν είναι μονόφθαλμος εκ γενετής όπως εγώ, αλλά έχασε την όρασή του από το ένα μάτι λόγω κάποιου ατυχήματος ή κάποιας νόσου όπως ο καρκίνος, το γλαύκωμα, την εκφύλιση ωχράς κηλίδος, είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι ο εγκέφαλός μας προσαρμόζεται σε αυτήν την αλλαγή. Συνήθως οι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι με την πάροδο του χρόνου το καλό τους μάτι «αναλαμβάνει» όλες τις δουλειές. Όμως, η προσαρμογή στη μονόφθαλμη όραση απαιτεί χρόνο. Χρειάζεται περισσότερη δουλειά από όσο πιστεύουν οι περισσότεροι για να προσαρμοστεί σε αυτόν τον τύπο ξαφνικής απώλειας.

Όσοι χάνουν την όραση στο ένα μάτι έχουν μειωμένη ικανότητα να παρακολουθούν με ακρίβεια κινούμενα αντικείμενα, να κρίνουν αποστάσεις και να αντιλαμβάνονται το βάθος.

Κάποια άτομα με μονοφθαλμία δεν έχουν καλή ισορροπία, κυρίως όταν χρειάζεται να κατέβουν τις σκάλες. Επίσης βιώνουν περισσότερες συγκρούσεις όταν περπατούν, ειδικά στην πλευρά όπου έχασαν την όρασή τους.

Επιτρέπεται να οδηγούν αλλά το δίπλωμα οδήγησης ανανεώνεται κάθε 3 με 5 χρόνια, ανάλογα την ηλικία, την κατάσταση κ.λπ.

Είναι σημαντικό να κάνουν τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις. Ο οφθαλμίατρος πρέπει να ενημερώνει πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η εξέταση.

Τέλος, τα άτομα με μονοφθαλμία, καλό είναι να χρησιμοποιούν προστατευτικά ή αθλητικά γυαλιά σε ορισμένα αθλήματα ή δραστηριότητες, όπως κηπουρική, για την αποφυγή τραυματισμού στο καλό μάτι.

Διάβασε επίσης: Διεθνής Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού 2021