Τα σημάδια που δείχνουν ότι χρειάζεσαι ψυχολόγο

«Χρειάζεσαι ψυχολόγο». 

Αυτή είναι μια φράση που χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως προσβολή ή ακόμα και ως (κακόγουστο) αστείο. Το λέμε στον σύντροφο με τον οποίο είμαστε θυμωμένοι, σε πολιτικό, σε κάποιον ανώνυμο στο Twitter με τον οποίο διαφωνούμε ή στον φίλο μας που πιστεύουμε ότι κάνει λάθος αλλά δεν καταλαβαίνει το γιατί. Δεν είναι μόνο η λανθασμένη άποψη που έχουμε για το πότε πρέπει να πάμε σε έναν ψυχολόγο για θεραπεία, αλλά τέτοιες εκφράσεις αποτελούν και ένα βαθύ στίγμα. Αντίθετα, η ψυχοθεραπεία έχει να προσφέρει πολλά οφέλη στη ζωή μας.  

Επειδή αναφερόμαστε πολύ συχνά έτσι («είσαι τρελός!», «δεν πας καλά, θέλεις ψυχίατρο» κλ.π.), πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τους διάφορους λόγους για τους οποίους μπορεί πραγματικά να χρειάζονται ψυχοθεραπεία. Μπορεί να είναι δύσπιστοι, να μην πιστεύουν ότι τη χρειάζονται, επειδή έχουν φίλους να μιλήσουν ή να θεωρούν ότι προορίζεται μόνο για ακραίες περιστάσεις και ψυχικές ασθένειες. Δες ποια σημάδια δείχνουν ότι χρειάζεσαι ψυχοθεραπεία και γιατί. 

Δες κι αυτό: Τι κάνεις αν ο ψυχολόγος σου σου λέει μείνε κι εσύ θέλεις να φύγεις;

Δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς κάτι 

Έχεις νιώσει ποτέ ότι δεν μπορείς να εκφράσεις ακριβώς αυτό που νιώθεις ή με το οποίο παλεύεις; Ένα από τα πρώτα πράγματα που μπορεί να ωφεληθεί κάποιος από την ψυχοθεραπεία είναι να εκφραστεί και να μιλήσει, να το βγάλει από μέσα του. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να βγάλεις στην επιφάνεια όσα θέλεις να εκφράσεις, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις καταστάσεις που σε δυσκολεύουν. Μέσω αυτής της διαδικασίας γίνεσαι πιο συνειδητοποιημένη και καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ένας καθρέφτης που θα σε βοηθήσει να δεις τον εαυτό σου από άλλη οπτική, πιο σωστά, μέσα από τα μάτια κάποιου εκπαιδευμένου που σε βλέπει ολοκληρωμένα. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να ξεπεράσεις την περιορισμένη οπτική σου γωνία και να δεις ποια είσαι, τί περνάς και πώς θα το διαχειριστείς.  

Εικόνα

Το στρες που αντιμετωπίζεις επηρεάζει τη διάθεση, τις σχέσεις ή άλλους τομείς της ζωής σου

Εκνευρίζεσαι πιο εύκολα με τους φίλους ή την οικογένειά σου για «μικροπράγματα»; Εξοργίζεσαι με τα εισερχόμενά σου κάθε μέρα; Το να δίνεις προσοχή στο πώς αντιδράς στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες - και πώς αυτό αλλάζει με την πάροδο του χρόνου - μπορεί να είναι χρήσιμο όταν σκέφτεσαι μήπως χρειάζεσαι ψυχοθεραπεία. Αυτό σημαίνει σημαντικές αλλαγές στη διάθεσή σου, τη συμπεριφορά, τον ύπνο, τις σχέσεις και τη λήψη αποφάσεων, καθώς και τη σχέση σου με το φαγητό, το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, μεταξύ άλλων. Μερικά από αυτά μπορεί να είναι συμπτώματα πραγματικών διαταραχών ψυχικών νόσων, όπως το ακραίο άγχος ή η κατάθλιψη, αλλά δεν χρειάζεται να φτάσεις σε αυτό το επίπεδο σοβαρότητας για να αναζητήσεις βοήθεια.

Ο ψυχολόγος μπορεί να σε βοηθήσει στην επίλυση ορισμένων από τις βασικές αιτίες αυτών, εξετάζοντας τις σκέψεις ή τα συναισθήματα πίσω από αυτές, καθώς και τα μοτίβα συμπεριφοράς που παθολογικά διατηρείς  και στις προκαλούν. Μπορεί επίσης να μάθεις να ενσωματώνεις πιο προσαρμοστικές δεξιότητες αντιμετώπισης, έτσι ώστε να μην στρέφεσαι πάντα στο ποτό στο τέλος μιας αγχωτικής ημέρας, για παράδειγμα.

Δεν νιώθεις ότι λειτουργείς στο 100%

Όλοι μας μπορεί να νιώθουμε στεναχωρημένοι ή θυμωμένοι ή κουρασμένοι, αλλά αυτό δεν καταλήγει πάντα να επηρεάζει σοβαρά τις σχέσεις ή τους στόχους μας. Μια δυσάρεστη αλλαγή στο πως λειτουργούμε είναι ένα σημάδι ότι χρειαζόμαστε βοήθεια. Αν συνήθως σηκώνεσαι τα πρωινά και ολοκληρώνεις τις υποχρεώσεις σου κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά τώρα νιώθεις βαρύς και ασήκωτος όταν ξυπνάς ή αγχώνεσαι όταν πρέπει να ολοκληρώσεις κάποιες δουλειές, σημαίνει ότι κάτι έχει αλλάξει.

Σε βοηθά να αναγνωρίσεις και να πεις «δεν νιώθω όπως παλιά ή δεν κάνω τα πράγματα που αγαπούσα με χαρά ή ευκολία». Αυτές οι αλλαγές στη διάθεσή σου ή το άγχος μπορεί να επηρεάσουν τη συγκέντρωση, τη λήψη αποφάσεων, ακόμη και τη μνήμη σου, κάτι που μπορεί στη συνέχεια να επηρεάσει την ικανότητά σου να κάνεις πράγματα. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να καταλάβεις γιατί έχουν συμβεί αυτές οι αλλαγές και πώς να επανέρθεις. 

Δες ακόμη: Πόσο διαρκεί μια κρίση πανικού; Τα κόλπα να την αντιμετωπίσεις

Εικόνα

Οι φίλοι δεν μπορούν να σε βοηθήσουν

Οι άνθρωποι συχνά λένε ότι το να μιλάς σε έναν ψυχοθεραπευτή είναι το ίδιο με το να μιλάς σε έναν φίλο. Αλλά δεν είναι. Ένας ψυχολόγος είναι αμερόληπτος και ουδέτερος, δεν εξουθενώνεται ούτε επιβαρύνεται με όσα ακούει, είναι κάποιος που μπορείς να του εμπιστευτείς απόλυτα τα όσα λες. Ο ψυχοθεραπευτής σε βοηθά να σκάψεις βαθιά, να εντοπίσεις τα πώς και τα γιατί, και να προσπαθήσεις να τα φέρεις στο φως. Συχνά δεν δίνει συμβουλές ούτε εξηγεί τι να κάνεις. Αντίθετα, σε βοηθά να συνοψίσεις, να αναγνωρίσεις, να επαναλάβεις, να εντοπίσεις και να κάνεις κάποιες συνδέσεις με ορισμένα από τα πράγματα που μοιράζεσαι μαζί του.

Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το είδος της συζήτησης που θα έκανες με έναν φίλο. Ακόμη κι αν μιλήσεις, ίσως νιώσεις έλλειψη υποστήριξης από τα αγαπημένα σου πρόσωπα, ή μπορεί να προσπάθησες να το συζητήσεις μαζί τους και δεν βοήθησαν. Όλα αυτά είναι σημάδια ότι θα μπορούσες να ωφεληθείς μιλώντας για την κατάστασή σου με έναν ψυχοθεραπευτή.

Νιώθεις ότι έχεις βαλτώσει

Η ψυχοθεραπεία είναι βοήθεια όταν νιώθεις κενός, στάσιμος ή κολλημένος. Ο ψυχοθεραπευτής θα σε βοηθήσει να ξεκολλήσεις βοηθώντας σε να καταλάβεις τους στόχους σου, τα άγχη και τους φόβους που μπορεί να σε κρατούν πίσω. Επίσης, να προσδιορίσεις τις αξίες και τις δραστηριότητές σου που σε συνδέουν με αυτές τις αξίες. Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης χρήσιμη για να να λαμβάνεις καθοδήγηση στο πώς να ξεπεράσεις τα εμπόδια.

Επαναλαμβάνεις τα ίδια μοτίβα 

Αυτό είναι λίγο διαφορετικό από το να αισθάνεσαι κολλημένος, καθώς σχετίζεται με μια συγκεκριμένη συμπεριφορά που δεν φαίνεται να μπορείς να εγκαταλείψεις. Αυτή η έλλειψη ελέγχου θα μπορούσε να εμφανιστεί σε διάφορους τομείς της ζωής σου, από τη χρήση ουσιών έως τις σχέσεις σου. Η ύπαρξη εξωτερικής αντικειμενικής υποστήριξης, όπως ένας ψυχοθεραπευτής, είναι απαραίτητη για να σπάσεις αυτά τα πρότυπα και να δημιουργήσεις νέα. Συχνά υπάρχουν ρίζες και παράγοντες που συμβάλλουν και πυροδοτούν υποκείμενα μοτίβα που δεν καταλαβαίνουμε μέχρι να μας βοηθήσει κάποιος άλλος να το εντοπίσουμε για να το καταλάβουμε, κάτι που ένας εκπαιδευμένος ψυχοθεραπευτής μπορεί να το κάνει.

Εικόνα

Νιώθεις μονίμως σε υπερένταση

Η υπερένταση είναι ένα σημάδι ότι η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για σένα, επειδή μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, από τις σχέσεις και τις εξωτερικές συνθήκες μέχρι τα συναισθήματά σου. Όταν νιώθεις σε συνεχή ένταση, συχνά δεν μπορείς να επεξεργαστείς και να αντιμετωπίσεις τα πράγματα. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να μάθεις να ονομάζεις, να αναγνωρίζεις και να κατανοείς όλα αυτά τα συναισθήματα που νιώθεις. Για παράδειγμα, εάν νιώθεις θυμωμένη, ο ψυχολόγος θα εντοπίσει τους εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες που συμβάλλουν στον θυμό σου. Για παράδειγμα, το στρες είναι η αιτία; Υπάρχει ανάγκη για καλύτερη επικοινωνία; Χρειάζεται να κάνεις περισσότερα διαλείμματα για αυτοφροντίδα; Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία που παρέχει δεξιότητες για να αντιμετωπίσεις δύσκολα συναισθήματα και καταστάσεις και να βελτιώσεις την ευημερία και τις σχέσεις σου.

Δες κι αυτό: 5 τρόποι να διαχειριστείς τη κακή διάθεση και το στρες

Είσαι τελειομανής

Ναι, ακόμη και άτομα με υψηλές επιδόσεις, υψηλής απόδοσης, που μπορούν να εκπληρώσουν τις καθημερινές τους υποχρεώσεις χωρίς πρόβλημα, ωφελούνται από την ψυχοθεραπεία. Συχνά αυτοί οι άνθρωποι έχουν μάθει πολύ καλά τη σημασία του αυτοελέγχου και της ευθύνης, αλλά έχουν απίστευτες προσδοκίες για τον εαυτό τους, νιώθουν ότι δεν μπορούν να χαλαρώσουν και ότι υπάρχει πολύ λίγη ευχαρίστηση στη ζωή τους. Μπορεί ακόμη και να νιώθουν μόνοι επειδή πιστεύουν ότι πρέπει να δείχνουν μόνο την πετυχημένη και υπεύθυνη πλευρά του εαυτού τους στους άλλους. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να δουλέψεις τα όρια και την οριοθέτηση, να δημιουργήσεις μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και να μάθεις να συνδέεσαι με άλλους. Ίσως το πιο σημαντικό, μπορεί να σε κάνει να κατανοήσεις καλύτερα ότι κανένας δεν είναι τέλειος. Και αυτό είναι ανθρώπινο.

Αναμένεις ή περνάς μια σημαντική αλλαγή

Συχνά αγχωνόμαστε με την αλλαγή, όπως μια μετακόμιση, την έναρξη μιας νέας δουλειάς, τον γάμο, την απόκτηση παιδιού κ.λπ. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να σε διευκολύνει σε αυτές τις μεγάλες αλλαγές. Σε βοηθά να προετοιμαστείς για το τι να περιμένεις και κάνεις πιο ήπια τη μετάβαση όταν συμβεί η αλλαγή. Επιπλέον, οι προκλήσεις και οι αλλαγές θα συμβαίνουν πάντα στη ζωή σου και το να μάθεις πώς να τις διαχειρίζεσαι θα είναι χρήσιμο όταν έρχονται ξαφνικά στο μέλλον.

Βίωσες ένα τραυματικό γεγονός

Πολλοί είναι εκείνοι που έχουν βιώσει τραγωδίες, όπως θάνατο, ατύχημα, σεξουαλική κακοποίηση, εκφοβισμό, μεταξύ άλλων. Το τραύμα είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, να προκληθεί χρόνια μετά και να εκδηλωθεί σωματικά. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην εξερεύνηση και την επεξεργασία του συναισθηματικού αντίκτυπου, βοηθώντας σε να κατανοήσεις τη συναισθηματική ή/και ψυχοσωματική σου απόκριση στα ερεθίσματα και να προσφέρει ευκαιρίες για τροποποίηση συμπεριφοράς/σκέψης.

Εικόνα

Δεν μπορείς να διαχειριστείς τις δύσκολες δυναμικές της οικογένειας 

Τα οικογενειακά προβλήματα προσφέρουν εξαιρετική εξερεύνηση στην ψυχοθεραπεία — είτε πρόκειται για ατομική είτε για ομαδική θεραπεία. Για παράδειγμα, μπορείς να συζητήσεις για τις σχέσεις σου στην ατομική θεραπεία για να κατανοήσεις καλύτερα τις βαθύτερες αιτίες για ορισμένα από τα δικά σου πρότυπα συμπεριφοράς και να μάθεις να διαχειρίζεσαι αυτές τις σχέσεις με υγιή τρόπο, με όρια και βελτιωμένες δεξιότητες επικοινωνίας. Ή, εάν αντιμετωπίζεις ένα συγκεκριμένο θέμα που προκαλεί καυγάδες ή ένταση στη σχέση σου, έχει νόημα να πας για ψυχοθεραπεία ζεύγους με έναν αντικειμενικό διαμεσολαβητή. Ένας εξειδικευμένος οικογενειακός θεραπευτής μπορεί να διευκολύνει την παραγωγική συζήτηση και την επίλυση προβλημάτων μεταξύ των μελών της οικογένειας και να ενισχύσει τη διαπροσωπική επικοινωνία και τα πρότυπα συμπεριφοράς. 

Έχεις κάποια σοβαρή νόσο

Πολύ συχνά διαχωρίζουμε το μυαλό και το σώμα, θεωρώντας την ψυχική ασθένεια ως εντελώς διαφορετική από τη σωματική ασθένεια. Δεν είναι. Το ψυχικό τραύμα και η ασθένεια μας επηρεάζουν με πολλούς τρόπους—πρακτικούς, συναισθηματικούς και κοινωνικούς. Μπορεί να χρειαστεί να κάνεις σημαντικές προσαρμογές στον τρόπο ζωής σου, να μάθεις νέους τρόπους αντιμετώπισης και να αντιμετωπίσεις σημαντικές αβεβαιότητες.

Επιπλέον, στην περίπτωση ορισμένων σωματικών ασθενειών, το άγχος μπορεί πραγματικά να επιδεινώσει τα συμπτώματά σου, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο απαραίτητο να μάθεις τεχνικές διαχείρισης του στρες και δεξιότητες αντιμετώπισης. Η ψυχοθεραπεία για προβλήματα υγείας μπορεί να βοηθήσει με πολλούς τρόπους, από την άμεση βοήθεια στη διαχείριση του πόνου μέχρι το να μάθεις να διαχειρίζεσαι τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια χρόνια ασθένεια.

Ζεις σε μια πανδημία

Ο καθένας από εμάς μπορεί να χρειαστεί συναισθηματική υποστήριξη αυτήν την περίοδο. Δεν υπάρχει πραγματικά καλύτερος χρόνος για να δοθεί προτεραιότητα στην αυτοβελτίωση και τη μείωση του άγχους μέσω της ψυχοθεραπείας. Δεν χρειάζεται να έχεις κάποια διαταραχή για να επισκεφτείς έναν ψυχολόγο και να επωφεληθείς από αυτόν. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τις δύσκολες στιγμές, και ξέρεις ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σαν κι εσένα που έχουν βιώσει δύσκολες στιγμές τα τελευταία δύο χρόνια.

Εάν μετά από όλα αυτά εξακολουθείς να αναρωτιέσαι εάν η ψυχοθεραπεία είναι κατάλληλη για σένα, να ξέρεις το εξής: οποιαδήποτε στιγμή μπορείς να ζητήσεις βοήθεια. Δεν υπάρχει λάθος και σωστή στιγμή.

Διάβασε ακόμη: Πώς μπορείς να εντοπίσεις τον κατάλληλο ψυχολόγο για εσένα