Φαίνεται πως χρησιμοποιείτε κάποιο πρόγραμμα (ad blocking) αποκλεισμού διαφημίσεων.
Στηρίξτε μας για έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση.
Η ψυχολογική – συναισθηματική κακοποίηση που περιλαμβάνει πράξεις και συμπεριφορές απόρριψης, απομόνωσης, υποτίμησης, τρομοκρατίας, εκβιασμού, υποτίμησης, αδιαφορίας, πίεσης κα.
Η λεκτική κακοποίηση που περιλαμβάνει οποιαδήποτε επίθεση γίνεται λεκτικά με επικριτικό, επιθετικό, ακόμη και απειλητικό χαρακτήρα.
Η σωματική – σεξουαλική κακοποίηση που αφορά οποιαδήποτε σωματική επαφή ή και έκθεση σε πράξεις σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς την αποδοχή ή έγκιση του άλλου.
Όταν ένα άτομο έχει υποστεί οποιαδήποτε παραβιαστική ή κακοποιητική συμπεριφορά, παράλληλα βιώνει και πολλά αρνητικά συναισθήματα που εντείνουν ακόμη περισσότερο την δυσκολία αυτή που βιώνει.
Το άτομο φαίνεται συνήθως να αισθάνεται αδυναμία, ντροπή και ένα αίσθημα κατωτερότητας, ενώ συχνά μπορεί να κατηγορεί και τον εαυτό του για το γεγονός που συνέβη, κάτι που είναι λάθος.
Με αυτή τη διαδικασία κάποιες φορές φαίνεται να αναλαμβάνει και την ευθύνη για αυτό που συνέβη και έτσι μπορεί να μείνει στη σιωπή, καθώς προτιμά να το διαχειριστεί μόνο του, από το να αντιμετωπίσει την έκθεση ή τις διαστάσεις που μπορεί να λάβει το να μοιραστεί κάτι τόσο δύσκολο.
Όλες αυτές οι σκέψεις και τα συναισθήματα λειτουργούν ως εμπόδια προκειμένου το άτομο να αντιμετωπίσει την κατάσταση και να ζητήσει βοήθεια.
Ένα τόσο δύσκολο γεγονός μπορεί για το κάθε άτομο να βιωθεί πολύ έντονα, αλλά και να το διαχειριστεί με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ένας πρώτος μηχανισμός άμυνας, για μια οποιαδήποτε μορφής παραβίασης, είναι το άτομο να προσπαθήσει μέσα του να υποτιμήσει ή να υποβιβάσει αυτό που έχει υποστεί. Αυτό συμβαίνει αυτοματοποιημένα, προκειμένου να γίνει στο άτομο πιο εύκολη η διαχείριση απέναντι σε κάτι που είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσει ψυχικά. Αυτή η άμυνα λοιπόν έρχεται για να “προστατεύσει” το άτομο από πολύ δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα. Έτσι, πολλές φορές χρειάζεται χρόνος ώστε το άτομο να δομήσει μια συναισθηματική ανθεκτικότητα και να καταφέρει σταδιακά να αντιμετωπίσει κάτι πραγματικά επώδυνο και τραυματικό.
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη στιγμή στην οποία το άτομο που έχει βιώσει μια παρενόχληση, να την αντιμετωπίσει και να μιλήσει γ’ αυτό. Συνήθως χρειάζεται χρόνο γιατί η οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης ή κακοποίησης είναι τραυματική. Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε πως μπορεί να βιώνει το άτομο που έχει υποστεί οποιαδήποτε τέτοια συμπεριφορά, το πέρασμα του χρόνου όταν κρατά κάτι τόσο δύσκολο και επώδυνο μέσα του.
Το αίσθημα της ντροπής, των ενοχών και του φόβου κυριαρχούν και συχνά οδηγούν το άτομο στο να χρειάζεται χρόνο ή και τελικά να μη καταφέρει να μιλήσει για ό,τι έχει βιώσει.
Πολλές φορές φαίνεται κάποια περιστατικά να υποτιμούνται ειδικά όταν μιλάμε για ένα κομμάτι παραβίασης που αφορά στην ψυχολογική ή συναισθηματική παραβίαση, παρότι είναι εξίσου σημαντική όπως και μια σωματική ή σεξουαλική παραβίαση ή και κακοποίηση.
Κάποιες φορές επίσης, με αφορμή την ανακοίνωση κάποιου αντίστοιχου γεγονότος από κάποιο πρόσωπο η οποία μπορεί να λάβει δημοσιότητα, κάποια άτομα που έχουν υποστεί κάτι αντίστοιχο, βρίσκουν το θάρρος και την ψυχική δύναμη να κάνουν κάτι μιλώντας γ’ αυτό.
Αξίζει όμως κανείς να λάβει υπόψη του και τις κοινωνικές διαφορές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ κρατών, ως πως τον τρόπο που αντιλαμβάνονται ή αντιμετωπίζουν τέτοιες πράξεις. Πράγματι τα ποσοστά και τα νούμερα που προκύπτουν, εάν κανείς παρακολουθήσει κοινωνικά το τόσο σημαντικό ζήτημα μιας παραβίασης ή κακοποίησης, είναι πολύ μεγάλα και αξίζει να κρατήσουμε πως ακόμη υπάρχουν πολλά άτομα που βιώνουν αντίστοιχες καταστάσεις και δεν νιώθουν την δύναμη ή και την ασφάλεια, να μιλήσουν γιατί αισθάνονται “αβοήθητα” από το περιβάλλον τους ή ακόμη και από την κοινωνία.
Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό το άτομο να μιλήσει γ’ αυτό που έχει υποστεί ή και υφίσταται, καθώς είναι ένας άμεσος τρόπος να λάβει βοήθεια και να σταματήσει να βιώνει την ίδια κατάσταση προστατεύοντας έτσι τον εαυτό του.
Επιπλέον όμως, με αυτή τη θέση κάνει το πρώτο σημαντικό βήμα ως προς το να χτίσει και να θωρακίσει εκ νέου τον εαυτό του, από τα αρνητικά συναισθήματα που βίωνε και το έκαναν να μην μπορεί να μιλήσει νωρίτερα.
Σε κάθε περίπτωση όμως χρειάζεται χρόνος μέσα από προσωπική θεραπεία προκειμένου να καταφέρει το άτομο να αντιμετωπίσει, να διαχειριστεί και να θεραπεύσει τις “πληγές” που μπορεί να του άφησε ένα τέτοιο γεγονός.
Είναι οποιαδήποτε σεξουαλική έκφραση ή συμπεριφορά η οποία γίνεται χωρίς την επιθυμία ή την αποδοχή του άλλου. Μπορεί να αφορά ένα μεμονωμένο γεγονός ή μια συνεχιζόμενη συνθήκη. Οτιδήποτε λοιπόν έχει σεξουαλικό περιεχόμενο και γίνεται χωρίς την συγκατάθεση και των δυο ατόμων, αποτελεί παραβίαση.
Όταν λοιπόν το άτομο που υφίσταται μια οποιαδήποτε συμπεριφορά νιώθει άβολα, ενόχληση ή πίεση, τότε σημαίνει ότι έχει ξεπεραστεί το προσωπικό του όριο και σίγουρα μιλάμε για παρενόχληση.
Ανεξάρτητα λοιπόν από την πρόθεση του ατόμου που προκαλεί αυτή την έκφραση ή συμπεριφορά, σημασία έχει πως αισθάνεται το άτομο που την λαμβάνει.
Πολλά περιστατικά παρενόχλησης δεν καταγγέλλονται και δε δίνεται βαρύτητα σε αυτά, καθώς στα άτομα που βιώνουν αυτή τη συμπεριφορά κυριαρχεί ο φόβος. Φόβος της έκθεσης, φόβος για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια τέτοια αποκάλυψη τόσο για τα ίδια όσο και για το μέλλον τους επαγγελματικά ή και κοινωνικά.
Η παρενόχληση μπορεί να υπάρχει παντού και έχει πολλές μορφές.
Σε μια τέτοια συνθήκη ένας σημαντικός παράγοντας είναι πως το άτομο που υφίσταται μια τέτοια συμπεριφορά, φοβάται πως εάν μιλήσει μπορεί να έχει ένα αρνητικό αντίκτυπο στην εργασία του, ή ακόμη και να κοστίσει και την θέση εργασίας του.
Πολλοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται την θέση εξουσίας τους για να ασκούν οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης, πιστεύοντας πως ακριβώς λόγω της θέσης τους αυτής δεν θα αποκαλυφθούν. Επιπλέον, επιλέγοντας άτομα σε μια κατώτερη θέση εργασιακά, εκμεταλλεύονται παράλληλα και το γεγονός πως θα νιώθουν πιο ανίσχυρα απέναντι στους ίδιους.
Πολλές φορές μετά από τέτοια γεγονότα το άτομο βιώνει κάποια δύσκολα συναισθήματα. Αρχικά πλήττεται σημαντικά η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή του, καθώς φτάνει πολύ συχνά να κατηγορεί και να αμφισβητεί τον εαυτό του λέγοντας “μήπως έφταιγα εγώ;”
Συνήθως τα θύματα βάσει ερευνών και μελετών φαίνεται να είναι κυρίως γυναίκες κάτι που σε πολλά επαγγέλματα ή κοινωνικά πλαίσια κάνει να φαίνονται πιο “ευάλωτες” γ’ αυτό και ο θύτης μπορεί να πιστεύει πως δεν θα αποκαλύψει ποτέ τις πράξεις του.
Μια τέτοια πράξη παραβίασης οδηγεί το άτομο να αμφισβητεί πολλά στοιχεία του εαυτού του βιώνοντας δύσκολα συναισθήματα που μπορούν να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα και σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις (άγχος, κατάθλιψη, μελαγχολία, στρες κλπ).
Χρειάζεται η οικογένεια και οι γονείς από την παιδική κιόλας ηλικία να μιλούν στα παιδιά τους για τον σεβασμό, την αυτοπροστασία και την αποδοχή του άλλου.
Επιπλέον οι γονείς να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους.
Να έχουν ένα υποστηρικτικό δίκτυο, δηλαδή πρόσωπα εμπιστοσύνης, όπου τη στιγμή που θα το χρειαστούν να μπορέσουν να απευθυνθούν σε εκείνους.
Να μιλήσουν στα παιδιά τους για το αίσθημα της παραβίασης ή της οποιαδήποτε ανεπιθύμητης συμπεριφοράς και ενδεχόμενους τρόπους διαχείρισης.
Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να μιλούν για ό,τι τα προβληματίζει ή μπορεί να τους φέρει σε δύσκολη ή άβολη θέση.
Τέλος, μπορεί να διαπιστώσετε ότι χρειάζεται να λάβετε επαγγελματική βοήθεια για υποστήριξη. Μη διστάσετε!
H Αγγελική Καβαλλιεράτου είναι Ψυχολόγος / Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, MSc Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος, Μετ. Παιδοψυχολογίας & Ψυχολογίας Εφήβων. Είναι τακτικό μέλος στον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων, δόκιμο μέλος στην Ελληνική Εταιρείας Συμβουλευτικής, και μέλος στον Βρετανικό Σύλλογο Ψυχολόγων με τίτλο MBPSs.
