«Κανείς δεν είναι κανενός»

Τίποτα, μα τίποτα, μα τίποτα, δεν μπορεί να σε κάνει να συνειδητοποιήσεις (συνήθως ξαφνικά και αναπάντεχα) ότι δεν κατέχεις πλήρως κάποιον, όσο η ανακάλυψη ότι κοιμάται με κάποιο τρίτο πρόσωπο. Όσους όρκους αγάπης και αιώνιας πίστης κι αν έχετε ανταλλάξει, όσους στόχους - όνειρα κι αν έχετε κάνει πραγματικότητα μαζί, όσα κινητά και ακίνητα κι αν μοιράζεστε, όσα παιδιά κι αν έχετε αποκτήσει, η αλήθεια τελικά είναι μία: «κανείς δεν είναι κανενός». Ακόμα επομένως κι αν υπάρχουν πολλά κοινά που μοιράζεστε και ανήκουν και στους δύο σας, αυτό που σίγουρα δεν σας ανήκει ποτέ είναι ο άλλος. 

Φυσικά αυτό αντιβαίνει στη ρομαντική θεώρηση του έρωτα που κυριαρχεί, καθώς όλοι βαθιά μέσα μας θέλουμε να πιστεύουμε ότι «μια φορά στα χίλια χρόνια γίνεται η αγάπη αιώνια» (και όλως τυχαίως θα είναι η δική μας αυτή η ξεχωριστή αγάπη). Κι όμως η ζωή αιώνες τώρα μας διαψεύδει. Οι μύθοι καταρρέουν και η «αιώνια πίστη» είναι ένας στόχος - στις περισσότερες των περιπτώσεων - ανέφικτος. Όπως ακριβώς και η πεποίθηση της «αδελφής- ψυχής» και της «αγάπης άνευ όρων».  

Εκείνο, ωστόσο, που φαίνεται ότι δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα στις σχέσεις, είτε κάνει την εμφάνισή της μια απιστία είτε όχι, είναι οι κτητικές πεποιθήσεις σχετικά με τον σύντροφό μας. 

Από πού πηγάζουν τα προβλήματα που δυσκολεύουν τα σύγχρονα ζευγάρια
Ας ξεκινήσουμε από τον θεσμό του γάμου από έρωτα, που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες κοινωνίες. Όπως εξηγεί η Αλεξάνδρα Μιχοπούλου, ψυχολόγος-σεξολόγος, επιστημονική συνεργάτης του Σεξολογικού Ινστιτούτου, υπάρχει μια δομική αντίφαση στην καρδιά του σύγχρονου ρομαντικού γάμου και από εκεί πηγάζει το πρόβλημα. Τα μοντέρνα ζευγάρια θέλουν να ικανοποιήσουν ταυτόχρονα δύο θεμελιωδώς αντιφατικά πράγματα: την ανάγκη για ασφάλεια και τη λαχτάρα για περιπέτεια. Όμως, η συμφιλίωση «του ερωτικού και του οικείου» αποτελεί ένα παράδοξο, που πρέπει αργά ή γρήγορα να διαχειριστούμε. Γι’ αυτό πάντα υπάρχει ο κίνδυνος της απιστίας, όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις και των δύο. 

Γιατί είναι καλύτερο να πάψουμε να είμαστε κτητικοί στον έρωτα

Κι όμως, μία απλή φράση και η συνειδητοποίησή της μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον έρωτα και τις σχέσεις και να μας ενθαρρύνει να μάθουμε να αγαπάμε πιο ώριμα και απελευθερωμένα. Ποια είναι αυτή η φράση; «Κανείς δεν είναι  κανενός». Επίσης, η ανατρεπτική αυτή συνειδητοποίηση γύρω από τις σχέσεις μπορεί να μας βοηθήσει να είμαστε πιο καλά προετοιμασμένοι για μια πιθανή απιστία του ή της συντρόφου μας και να ξεπεράσουμε πιο εύκολα τον πόνο της προδοσίας, όταν αντιληφθούμε την ύπαρξη ενός τρίτου προσώπου στη συζυγική μας ζωή.

Μα ο έρωτας από μόνος του είναι κτητικός! Θα ισχυριστείτε σίγουρα αρκετοί. Τον θέλεις! Δικό σου ή δική σου! Τέρμα και τελείωσε. Κι αν δεν μπορεί να είναι απόλυτα δικός σου ή δική σου, τότε πολύ απλά δεν γίνεται, δεν μπορείτε, δεν θέλετε να είστε μαζί.

Για να πούμε την αλήθεια, όσο πιο νέος είναι κάποιος τόσο πιο κτητικός και απόλυτος μπορεί να είναι στον έρωτα. Γι’ αυτό και το «κανείς δεν είναι κανενός» δεν είναι κάτι που εύκολα μπορεί να υιοθετήσει ως φιλοσοφία ένα νέο ερωτευμένο ζευγάρι ή εκείνοι που έχουν την τάση να ζουν υπερβολικά παθιασμένους έρωτας. Είναι μια πεποίθηση, όμως, που σίγουρα μπορεί να βοηθήσει τις σχέσεις των ζευγαριών που επιθυμούν να έχουν μια πιο ώριμη και ρεαλιστική προσέγγιση ως προς τον έρωτα. Ή εκείνων που έχουν από νωρίς καταλάβει και συνειδητοποιήσει ότι η ζωή είναι γεμάτη ανατροπές και ο έρωτας και οι συντροφικές σχέσεις δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτό.

Πώς μια απιστία μάς μαθαίνει ν’ αγαπάμε πιο απελευθερωμένα  

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο στο οποίο μπορεί να φανεί χρήσιμη αυτή η διαφορετική ρύθμιση του ερωτευμένου μας εγκέφαλου, με βάση το «κανείς δεν είναι κανενός». Αυτού του είδους η ρύθμιση στη σκέψη μπορεί ουσιαστικά να μας βοηθήσει να αισθανθούμε ξανά ευτυχισμένοι, όντας και πάλι μαζί μετά την αποκάλυψη ότι ο άλλος είχε εξωσυζυγική σχέση. 

Η απιστία, φυσικά, πονάει όλους τους εμπλεκόμενους. Ο καθένας βέβαια θα δει το ζήτημα από την δική του οπτική γωνία, ενοχοποιώντας τον εαυτό του ή τον άλλο σε μια σχέση που υπάρχουν τρεις. Δεν υπάρχει, όμως, στην πραγματικότητα κάποιος που δεν έχει τη δική του ευθύνη, εξηγεί η Αλεξάνδρα Μιχοπούλου. Υπάρχουν πάντα και οι τρεις εκδοχές. Εκείνου που εισήγαγε κρυφά ένα τρίτο άτομο στη σχέση, εκείνου που ανακάλυψε αργότερα την ύπαρξη ενός τρίτου και εκείνου που ήταν το τρίτο πρόσωπο σε μια σχέση ζεύγους.

Μια βιωμένη εξωσυζυγική σχέση μπορεί να μας «προσγειώνει», απομυθοποιώντας. Όταν όμως η αναστάτωση περάσει, ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει τη ζωή του. Να φύγει ή να παραμείνει. 

Μερικές φορές, πάντως, η σχέση έχει “φύγει” ακόμα κι αν το ζευγάρι παραμείνει μαζί μετά την απιστία. Αυτό που πραγματικά μπορεί να βοηθήσει τη σχέση όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να μπει σε ουσιαστική τροχιά είναι να φιλοσοφήσουμε λίγο διαφορετικά τα πράγματα.

Πώς να προχωρήσουμε μετά την αποκάλυψη απιστίας 

-Αφήνοντας πίσω κάποιες ριζωμένες κτητικές πεποιθήσεις. 

-Επαναπροσδιορίζοντας (μετά το πρώτο σοκ του ναρκισσισμού που πρέπει να ξεπεράσουμε) τα  πράγματα πιο αντικειμενικά. Τι ακριβώς ορίζεται ως προδοσία σε μια σχέση; 

- Τέλος, διευρύνοντας τα όρια του και “μαζί και χώρια”.   

Αλλάζοντας τον τρόπο που βλέπουμε τις σχέσεις μετά από μια απιστία, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να πορευτούμε με έναν πιο ώριμο και εξελιγμένο τρόπο συσχετισμού και ως προς τον εαυτό μας αλλά και σε συντροφικό επίπεδο. 

 «Σε αυτή την περίπτωση το κλειδί βρίσκεται στην όλη διαχείριση της κατάστασης», εξηγεί η Αλεξάνδρα Μιχοπούλου. Στην «αποδοχή του εαυτού μας και του άλλου», στον «επαναπροσδιορισμό της σχέσης», καθώς και στη «διάθεσή μας για την αναδόμησή της». Υπάρχει όμως ένα βασικό σημείο που πρέπει να προσέξουμε. Το θέμα της εμπιστοσύνης. Μια εμπιστοσύνη που στηρίζεται στον παρεμβατικό έλεγχο του άλλου ως μέτρο πρόληψης μιας πιθανής επόμενης απιστίας είναι γνωστό ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει. «Αντίθετα, η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης πάνω σε νέες υγιείς βάσεις που αποκλείουν το αίσθημα της ιδιοκτησίας και τον έλεγχο φαίνεται ότι μπορεί να εξασφαλίσει πολύ καλύτερες συνθήκες, ώστε να αναπτυχθεί μια σχέση». 

Ποια είναι η συμβουλή της ειδικού, αν είσαι σε φάση να τα βρεις με τον/τη σύντροφό σου μετά από μια απιστία;  

«Αφήστε τον εαυτό σας να αισθανθεί βαθιά την ετερότητα του συντρόφου σας. Αποδεχτείτε τον και αποδεχτείτε τον εαυτό σας όπως πραγματικά είστε. Ποτέ δεν κατέχετε ο ένας τον άλλο. Χωρίς την ψευδαίσθηση της ιδιοκτησίας και την ελεγκτική συμπεριφορά ο έρωτας μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες και να επιβιώσει και να εξελιχθεί στα πιο ώριμα στάδια της αγάπης».