10 απαντήσεις για τον σεξουαλικό εθισμό που οπωσδήποτε πρέπει να μάθεις

Σίγουρα γνωρίζει ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν πιο τονισμένη σεξουαλικότητα και άλλοι όχι. Σίγουρα θα το έχεις διαπιστώσει αυτό. Για μερικούς ανθρώπους, όμως, η παρόρμηση για σεξ είναι τόσο έντονη που υπερβαίνει ακόμα και τον ορισμό του πάθους και φυσικά τα όρια της λογικής ή και  των συναισθημάτων. Το ήξερες αυτό;Μερικοί άνθρωποι  μπορεί να είναι κυριολεκτικά έρμαια της έντονης σεξουαλικότητάς τους. Κι αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί είναι κατά συρροή άπιστοι ή και αποδιοργανωμένοι σε αρκετούς τομείς της ζωή τους ή γιατί βρίσκονται μπλεγμένοι σε απίθανες καταστάσεις. Ο σεξουαλικός εθισμός είναι κάτι για το οποίο σίγουρα ο καθένας μας χρειάζεται να ενημερωθεί καλύτερα. Όχι μόνο για να μπορεί να αναγνωρίσει πιθανούς συντρόφους που μπορεί να πάσχουν από αυτόν και να προστατευθεί ανάλογα, αλλά και για να αναγνωρίσει ίσως και στον εαυτό του συμπτώματα που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε σοβαρά προβλήματα υγείας.

Η Κλινική Ψυχολόγος Μαρίνα Μόσχα μας δίνει όλες τις διαφωτιστικές απαντήσεις για το θέμα, απαντώντας σε 10 ερωτήσεις κλειδιά.

Ο σεξουαλικός εθισμός είναι σεξουαλική ή ψυχική διαταραχή;

Η αλήθεια είναι ότι, παρόλο που ο σεξουαλικός εθισμός συνδέεται με ψυχιατρικές διαταραχές, δεν υπάρχει ως διαταραχή στην τελευταία έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας (DSM-5), καθώς δεν υπάρχει επιστημονική ομοφωνία για την επίσημη αναγνώριση ως διαταραχής.

Ίσως σε ενδιαφέρει κι αυτό: ποιο είδος σεξ επιθυμούν οι περισσότεροι μετά την άρση του lockdown και γιατί. 

Ποια ή ποιες διαταραχές συνδέονται με τον εθισμό στο σεξ;

Ο σεξουαλικός εθισμός μπορεί να κρύβει ή να συνυπάρχει με μία ψυχική διαταραχή, πχ. ψυχαναγκαστική – καταναγκαστική διαταραχή, διαταραχή της παρόρμησης, παραφιλική συμπεριφορά, κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή, διπολικότητα, διατροφικές διαταραχές, οριακή διαταραχή προσωπικότητας, σεξουαλική δυσλειτουργία, άλλοι τύποι εθισμού, κατάχρηση ουσιών, Asperger ή φάσμα αυτισμού.

Πού μπορεί να οφείλεται;

Σύμφωνα με τον Δρ Patrick Carnes, που μίλησε πριν χρόνια για τον σεξουαλικό εθισμό, η πλειοψηφία των σεξουαλικά εθισμένων ατόμων προέρχεται από δυσλειτουργικές οικογένειες, άτομα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη ή κακοποίηση. Αποτέλεσμα τέτοιων συμπεριφορών είναι η πιθανή ύπαρξη ντροπής, αλλά και η αδυναμία να δημιουργήσει το άτομο θετικές κοινωνικές και σεξουαλικές σχέσεις. Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο, στρέφεται κυρίως στην αναζήτηση πορνογραφικού υλικού, στο συστηματικό πληρωμένο σεξ ή άλλες σεξουαλικά δυσλειτουργικές συμπεριφορές.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα;

Επειδή δεν είναι τόσο εύκολο να αναγνωριστεί η συγκεκριμένη συμπτωματολογία, πρώτα από όλα χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί, ώστε να μη χαρακτηριστούν άνθρωποι που έχουν μία έντονη ερωτική επιθυμία και αυξημένη λίμπιντο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη συνεχή ενασχόληση με το σεξ, μέσω φαντασιώσεων, πορνογραφικού υλικού ή σεξουαλικών συμπεριφορών. Μάλιστα, κάποιες φορές μπορεί να είναι τόσο έντονη η ενασχόληση αυτή, ώστε να ξεχνιούνται στην καθημερινότητα και να φαίνονται ασυνεπείς στη δουλειά τους, στην οικογένεια ή σε άλλες καθημερινές υποχρεώσεις. Ως αποτέλεσμα, χάνουν δηλαδή τον έλεγχο της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, όπως ακριβώς συμβαίνει στον οποιοδήποτε εθισμό. Δεν μπορούν να ελέγξουν την παρόρμηση, καθώς λειτουργούν με έναν καταναγκαστικό τρόπο. Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί πως η εθιστική συμπεριφορά μπορεί να λειτουργήσει και ως αγχόλυση, πχ. μία αυνανιστική καταναγκαστική συμπεριφορά, όπου το άτομο δεν αυνανίζεται γιατί έχει τη διάθεση αλλά για να χαλαρώσει και συνήθως χωρίς απόλαυση. Σε πιο στρεσογόνες καταστάσεις είναι πιθανό να αυξηθεί η ένταση του εθισμού. Και βέβαια, όσο περισσότερο «βουτάει» στα νερά αυτά, τόσο περισσότερο εθίζεται - δεν είναι τυχαίο ότι με τον καιρό κλιμακώνεται όλο και περισσότερο ο σεξουαλικός εθισμός.

Εικόνα

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει, αν το άτομο είναι σε σχέση;

Πολλές φορές – κυρίως όταν το άτομο είναι σε σχέση - για να καλύψει τον εθισμό του λέει αρκετά ψέματα και δικαιολογίες, με αποτέλεσμα και η ίδια η σχέση να πλήττεται όλο και περισσότερο. Αργότερα, αναγνωρίζοντας τη συμπεριφορά αυτή ως προβληματική, είναι πιθανό να λειτουργήσει ενοχικά μέχρι την επόμενη φορά που θα αναζητήσει την ικανοποίηση στον εθισμό του. Έτσι, μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο, όπου η σχέση αρχίζει και ξεθωριάζει καθώς ναι μεν προσπαθεί έστω και ενοχικά να αναπληρώσει το κομμάτι που νιώθει ότι «στερεί», από την άλλη όμως ακόμη και η σεξουαλική ζωή του ζευγαριού μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα. Όταν μάλιστα το άλλο μέλος της σχέσης καταλάβει τι συμβαίνει και γίνει η αποκάλυψη, το εθισμένο άτομο θα προσπαθήσει να πείσει ότι θα αλλάξει και πως δεν θα επαναληφθεί η συγκεκριμένη συμπεριφορά, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Και εδώ συνήθως είναι που φτάνει το ζευγάρι στον ειδικό, αναζητώντας θεραπεία για να σώσουν τη σχέση και να ξεπεραστεί ο εθισμός.

Πώς και γιατί μπορεί να δυσκολέψει τη ζωή κάποιου ο σεξουαλικός εθισμός;

Ο σεξουαλικός εθισμός μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στη ζωή ενός ανθρώπου ως προς τις διαπροσωπικές, διαφυλικές όπως είπαμε αλλά και επαγγελματικές του σχέσεις, αλλά και στη σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό. Μπορεί για παράδειγμα να διαλυθεί η σχέση του, ο γάμος του – αν δεν αναζητήσει θεραπεία. Μπορεί επίσης να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα στην εργασία. Μπορεί να γίνει αντικοινωνικός, να αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές για να αφοσιωθεί στον εθισμό του.

Υπάρχει κίνδυνος επίσης να αναπτύξει συμπεριφορές που μπορεί να καταστρέψουν άμεσα την ψυχική του υγεία, όπως να αυξηθούν καταθλιπτικά και ψυχαναγκαστικά – καταναγκαστικά συμπτώματα, χρήση ουσιών, κλπ. Υπάρχει πιθανότητα όμως να επηρεάσει και τη σωματική του υγεία.

Διάβασε επίσης τι αποκαλύπτει το να έχεις πάνω από 10 σεξουαλικούς συντρόφους στο ιστορικό σου για την υγεία σου.

Ένα αμφιλεγόμενο μοντέλο εθισμού στην πορνογραφία, υποδηλώνει ότι η διαταραχή προχωρά σταδιακά, σε πιο σκληρό, βίαιο υλικό, ακόμη και στην παιδική πορνογραφία. Άλλες συμπεριφορές σεξουαλικού εθισμού, όπως οι συναντήσεις με τις πόρνες (μιλάμε για εθιστικές συμπεριφορές) ή η ασυδοσία, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός ατόμου για σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα για να υποστηρίξουν ή να διαψεύσουν την ιδέα των σταδίων του σεξουαλικού εθισμού. Η εκτεταμένη έρευνα για τους περισσότερους εθισμούς συμπεριφοράς μόλις ξεκινά και πολλές από αυτές τις διαταραχές εξακολουθούν να μην είναι πλήρως κατανοητές.

Πόσο συχνή είναι η διαταραχή στον πληθυσμό; 

Ο σεξουαλικός εθισμός υπολογίζεται ότι είναι γύρω στο 3-5% στα ενήλικα άτομα. Αν και δεν μπορούμε να είμαστε ακριβείς στο ποσοστό εμφάνισής του, καθώς δεν αναζητούν θεραπεία όλα τα σεξουαλικά εθισμένα άτομα και επίσης δεν αναγνωρίζουν πλήρως ότι πρόκειται για μία διαταραχή.

Εικόνα

Είναι πιο συχνή στους άνδρες ή στις γυναίκες;

Μπορεί να εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες, χωρίς να σημαίνει όμως ότι και οι γυναίκες δεν πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή. Απλά, μία γυναίκα δεν θα αναζητήσει βοήθεια ή δεν θα «ασχοληθεί» τόσο με το σεξουαλικό της πρόβλημα, λόγω ταμπού και προκαταλήψεων, αλλά και επειδή τα γυναικεία σεξουαλικά προβλήματα δεν είναι στις άμεσες γυναικείες προτεραιότητες.

Μάθε επίσης γιατί στους άνδρες αρέσει να ρισκάρουν περισσότερο από τις γυναίκες. 

Υπάρχει θεραπεία;

Μην ξεχνάμε πως το σεξ δίνει ζωή και απόλαυση. Δεν είναι τυχαίο που αποτελεί ένα από τα τρία σημαντικά στοιχεία μιας σχέσης. Άρα, είναι αναγκαίο και για το ζευγάρι αλλά και για τους ανθρώπους εκτός σχέσης να αναγνωρίσουν την εθιστική συμπεριφορά και με τη βοήθεια ειδικού να προσπαθήσουν να βγουν από τον φαύλο κύκλο της. Το πλάνο θεραπείας εξαρτάται από το άτομο, την ένταση του εθισμού, τις συνθήκες της ζωής του. Όταν πρόκειται για ζευγάρι, πιθανά θα χρειαστεί και θεραπεία ζεύγους. Σημαντικό είναι επίσης και το υποστηρικτικό περιβάλλον του εθισμένου ατόμου, όπως άλλωστε και σε όλων των ειδών τις εξαρτήσεις. Τέλος, μπορεί να υπάρξει και φαρμακευτική υποστήριξη.

Ποιο είναι το ποσοστό εκείνων που θεραπεύονται τελικά;

Στην ψυχοθεραπεία περίπου 5% ανακάμπτει επιτυχώς από τον εθισμό στο σεξ. Μαθαίνει μέσα στη θεραπευτική διαδικασία να διαχειρίζεται τα συμπτώματα και αποδέχεται την χρονιότητα του εθισμού, έτσι ώστε να αποκτήσει έναν πιο λειτουργικό, υγιή, ευχάριστο, απολαυστικό και ασφαλέστερο τρόπο ζωής.

Διάβασε ακόμα: 8 διάσημοι άνδρες με σεξουαλικό εθισμό